Nông nghiệp xanh Bắc Âu và bài học thực tiễn cho nông sản Việt

Bắc Âu từ lâu được biết đến với những thành tựu đáng kể trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Trong lĩnh vực nông nghiệp, các quốc gia Bắc Âu đang dẫn đầu xu hướng xanh hóa, với mục tiêu giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và xây dựng một hệ thống sản xuất nông nghiệp bền vững.

Để đạt được mục tiêu này, các nước Bắc Âu đã đầu tư mạnh vào công nghệ hiện đại, áp dụng vào quản lý và giám sát quy trình sản xuất nông nghiệp. Hệ thống cảm biến, trí tuệ nhân tạo và blockchain đang được sử dụng rộng rãi để tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên như nước, phân bón và năng lượng.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, các quốc gia Bắc Âu đang dẫn đầu xu hướng xanh hóa. Ảnh minh họa

Hệ thống cảm biến sẽ giúp theo dõi các thông số môi trường, đất đai và cây trồng, từ đó đưa ra các quyết định chính xác về tưới tiêu, bón phân và phòng trừ sâu bệnh. Trí tuệ nhân tạo được sử dụng để phân tích dữ liệu lớn, dự đoán năng suất và phát hiện sớm các vấn đề về bệnh hại cây trồng. Blockchain sẽ đảm bảo tính minh bạch và truy xuất nguồn gốc của sản phẩm, giúp người tiêu dùng yên tâm về chất lượng và nguồn gốc của thực phẩm.

Một trong những xu hướng nổi bật khác ở Bắc Âu là việc khuyến khích sản xuất hữu cơ. Chính phủ các nước trong khu vực đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ nông dân chuyển đổi sang sản xuất hữu cơ, bằng các chính sách hỗ trợ và các quy định chặt chẽ trong việc hạn chế sử dụng hóa chất và thuốc trừ sâu. Điều này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng mà còn góp phần bảo vệ môi trường, đặc biệt là đất và nguồn nước, tạo điều kiện cho hệ sinh thái phát triển bền vững.

Chứng nhận và truy xuất nguồn gốc là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển nông nghiệp xanh của Bắc Âu. Các sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu vào thị trường này thường phải đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt và có khả năng truy xuất nguồn gốc rõ ràng từ khâu sản xuất đến khi đến tay người tiêu dùng.

Ngoài ra, các quốc gia Bắc Âu còn chú trọng phát triển chuỗi cung ứng bền vững, bao gồm các phương thức vận chuyển với lượng khí thải thấp và sử dụng bao bì tái chế. Các công ty vận tải, nhà sản xuất và nhà bán lẻ trong khu vực hợp tác chặt chẽ để tối ưu hóa quy trình phân phối, giảm thiểu lượng khí thải CO2 phát sinh trong quá trình vận chuyển sản phẩm đến người tiêu dùng.

Một số sáng kiến cụ thể mà các nước Bắc Âu đã triển khai nhằm thúc đẩy nông nghiệp bền vững như tại Thụy Điển, quốc gia đi đầu trong bảo vệ môi trường, đã phát triển sáng kiến "Dấu chân Sinh thái Thụy Điển" (Swedish Eco Footprint), tập trung vào giảm thiểu khí thải carbon thông qua công nghệ nông nghiệp thông minh.

Đan Mạch đã tiên phong trong phát triển mô hình nông nghiệp hữu cơ, với hơn 10% diện tích canh tác chuyển sang sản xuất hữu cơ. Chính phủ còn hỗ trợ tài chính cho nông dân áp dụng canh tác thân thiện với môi trường và đặt ra các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về hóa chất. Chiến dịch "Kế hoạch hành động hữu cơ quốc gia" của Đan Mạch có mục tiêu đưa sản xuất hữu cơ lên 25% tổng sản xuất nông nghiệp vào năm 2030, bao gồm hỗ trợ tài chính, đào tạo, và quảng bá sản phẩm hữu cơ đến người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Những sáng kiến từ Bắc Âu là ví dụ điển hình cho Việt Nam học hỏi. Sự kết hợp giữa công nghệ cao, hỗ trợ Chính phủ và cam kết doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng trong xây dựng nền nông nghiệp xanh, bền vững. Việt Nam có thể tham khảo các sáng kiến này để áp dụng vào việc chuyển đổi mô hình sản xuất, tăng cường tính bền vững và thân thiện với môi trường, từ đó nâng cao giá trị của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Đối với nông nghiệp Việt Nam, khi muốn hướng đến sản xuất xanh và đẩy mạnh xuất khẩu nông sản vào các thị trường khó tính như Bắc Âu, hoàn toàn có thể học hỏi từ các mô hình phát triển bền vững này. Ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp là yếu tố quan trọng mà Việt Nam cần đẩy mạnh, như cảm biến để theo dõi độ ẩm, dinh dưỡng đất, giúp tối ưu hóa lượng nước và phân bón. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm tài nguyên mà còn giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường. Các công nghệ mới như blockchain cũng có thể được áp dụng để minh bạch hóa quá trình sản xuất, tạo niềm tin cho người tiêu dùng khi họ có thể dễ dàng truy xuất nguồn gốc sản phẩm – yếu tố quan trọng đối với các thị trường Bắc Âu.

Bên cạnh đó, nông nghiệp Việt Nam cũng cần thúc đẩy sản xuất hữu cơ và giảm dần việc sử dụng các hóa chất. Chuyển đổi sang sản xuất hữu cơ đòi hỏi nhiều nỗ lực và chi phí, nhưng là xu hướng không thể đảo ngược trong dài hạn khi nhu cầu tiêu dùng các sản phẩm sạch, an toàn ngày càng gia tăng.

Cuối cùng, Việt Nam cần cải thiện toàn bộ chuỗi cung ứng theo hướng bền vững. Điều này bao gồm việc sử dụng các phương thức vận chuyển thân thiện với môi trường, tối ưu hóa đóng gói và phân phối sản phẩm nhằm giảm thiểu khí thải phát sinh. Việc xanh hóa chuỗi cung ứng không chỉ đáp ứng yêu cầu của thị trường Bắc Âu mà còn tạo nên lợi thế cạnh tranh cho nông sản Việt Nam, khi người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến yếu tố môi trường và lựa chọn sản phẩm có cam kết bảo vệ hệ sinh thái.