Xuất khẩu nông sản Việt và lợi thế phát triển trên 'sân nhà' châu Á

Châu Á vẫn là thị trường trọng điểm của xuất khẩu Việt Nam

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 9 tháng đầu năm 2024, giá trị xuất khẩu nông sản tại thị trường châu Á tăng 17,4% so với cùng kỳ năm 2023.

Cụ thể, trong 9 tháng, giá trị xuất khẩu nhóm hàng nông, lâm, thủy sản sang các thị trường đều tăng như: Châu Á tăng 17,4%; châu Mỹ tăng 26,1%; châu Âu tăng 34,6%; châu Đại Dương tăng 16,1%; riêng châu Phi giảm 0,3%. Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nhật Bản tiếp tục là 3 thị trường xuất khẩu lớn nhất; trong đó Hoa Kỳ chiếm tỷ trọng cao nhất với mức 21,6%; tiếp đến là Trung Quốc chiếm 20,8% và Nhật Bản chiếm 6,6%.

Thu hoạch lúa đông xuân ở Đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh: Công Hân

Hoa Kỳ, Trung Quốc và Nhật Bản tiếp tục là 3 thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm tỷ trọng lần lượt là 21,6%, 20,8% và 6,6%. Điều này cho thấy sức hấp dẫn của nông sản Việt Nam đối với các thị trường lớn trên thế giới.

Để tăng thị phần và nâng cao giá trị xuất khẩu nông sản, các doanh nghiệp Việt Nam cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm. Theo ông Cao Xuân Thắng, Tham tán thương mại, thương vụ Việt Nam tại Singapore “các doanh nghiệp cần đáp ứng những yêu cầu khắt khe về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm của các thị trường nhập khẩu”.

Bên cạnh đó, việc tận dụng lợi thế về logistics cũng là một yếu tố quan trọng để tăng cường khả năng cạnh tranh của nông sản Việt Nam. Việc giảm thiểu chi phí logistics sẽ giúp nông sản Việt Nam đến tay người tiêu dùng nhanh chóng hơn và với giá cả cạnh tranh hơn.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, đánh giá cao tiềm năng của thị trường châu Á. Với dân số đông và thu nhập ngày càng tăng, khu vực này đang rất ưa chuộng các sản phẩm nông sản chất lượng cao, trong đó có rau quả Việt Nam. Tuy nhiên, ông Nguyên chia sẻ: "Để các sản phẩm nông sản đặc biệt là các sản phẩm rau quả xuất khẩu tăng trưởng bền vững, chúng ta cần chú trọng đảm bảo các yếu tố về chất lượng sản phẩm để đáp ứng thị hiếu và nhu cầu của các nước bạn".

Cũng theo đại diện Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cơ cấu xuất khẩu rau quả hiện nay các nước khu vực Đông Bắc Á như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản chiếm tới 80% kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam.

Doanh nghiệp Việt nhạy bén chuyển hướng, tận dụng cơ hội từ thị trường châu Á

Trong bối cảnh thị trường cà phê thế giới có nhiều biến động, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng thích ứng và tìm kiếm những cơ hội mới. Điển hình là Công ty CP Phúc Sinh, một trong những doanh nghiệp xuất khẩu cà phê chế biến hàng đầu Việt Nam.

Ban đầu, Công ty CP Phúc Sinh chủ yếu tập trung vào thị trường châu Âu, một thị trường truyền thống với những yêu cầu về chất lượng cao. Tuy nhiên, trước sự bùng nổ nhu cầu cà phê tại các quốc gia châu Á và xu hướng người tiêu dùng ngày càng yêu thích cà phê Việt, doanh nghiệp đã quyết định thay đổi chiến lược.

Ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Phúc Sinh, chia sẻ: "Thị trường Đông Á có nhiều thách thức, nhưng các quốc gia Đông Nam Á, Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) lại có sức mua mạnh và rất chuộng hàng Việt". Ông Thông nhận định rằng việc mở rộng thị trường sang châu Á là một quyết định đúng đắn và mang lại hiệu quả cao.

Trung Quốc, với dân số đông và nền kinh tế phát triển, luôn là một thị trường hấp dẫn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam. Ngoài Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản cũng có nhu cầu rất lớn nhập khẩu rau quả nhiệt đới của Việt Nam.

Việc chuyển hướng sang các thị trường châu Á không chỉ giúp doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường mà còn giúp giảm thiểu rủi ro khi phụ thuộc quá nhiều vào một thị trường.

Đặc biệt, riêng ở lĩnh vực gạo thời gian qua câu chuyện xuất khẩu gạo của Việt Nam cũng góp thêm phần khẳng định vị thế nông sản Việt.

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, trong 9 tháng qua, lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam đạt 7 triệu tấn với trị giá 4,37 tỷ USD. Nếu tính về kim ngạch, gạo xuất khẩu của Việt Nam đã tăng 23,5%.

Nhu cầu nhập khẩu gạo từ các khách hàng truyền thống của Việt Nam như Philippines, Indonesia, Malaysia... sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao. Cùng với đó, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo của nước ta cũng đang tích cực mở rộng sang những thị trường mới như: Trung Đông, châu Phi, Nam Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc...

Tuy nhiên, để thâm nhập sâu hơn vào thị trường này, các doanh nghiệp Việt Nam cần chú trọng đến việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của các nước nhập khẩu. Đồng thời, việc xây dựng thương hiệu cho nông sản Việt Nam cũng là một nhiệm vụ quan trọng.

Bên cạnh đó, tiếp tục thúc đẩy tận dụng các FTA, đặc biệt là Hiệp định CPTPP, EVFTA để đẩy mạnh xuất khẩu hàng nông, lâm, thủy sản chủ lực, hỗ trợ doanh nghiệp ký kết đơn hàng xuất khẩu mới; phối hợp hỗ trợ bảo hộ nhãn hiệu và chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm xuất khẩu tiềm năng của Việt Nam ở nước ngoài.