Nguồn cung thấp, dự báo xuất khẩu cà phê thời gian tới sẽ giảm

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, niên vụ 2023/2024, sản lượng cà phê của Việt Nam ước đạt 1,47 triệu tấn - mức thấp nhất trong 4 năm, giảm 20% so với niên vụ 2022/2023. Sản lượng cà phê niên vụ 2024/2025 nhiều khả năng sẽ vẫn giảm do yếu tố thời tiết không thuận lợi. Như vậy, nếu không tính lượng hàng tồn kho của năm trước chuyển sang, Việt Nam sẽ chỉ còn khoảng 200.000 tấn để xuất khẩu từ nay đến tháng 9.

Ngành hàng cà phê Việt Nam sẽ được hưởng lợi về giá. Ảnh: Pixabay

Như vậy, Việt Nam hiện chỉ còn khoảng 148.000 tấn cà phê để xuất khẩu trong 2 tháng còn lại của niên vụ 2023/2024 (từ tháng 8 đến đến hết tháng 9), cho đến khi niên vụ mới bắt đầu thu hoạch vào tháng 10 năm nay. Con số này thấp hơn dự báo đưa ra của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho rằng ngành hàng cà phê Việt Nam sẽ được hưởng lợi về giá. Trong tháng 7, giá cà phê xuất khẩu vẫn duy trì được đà tăng khi đạt mức 4.844 USD/tấn, tăng 5% so với tháng 6 và gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo Bloomberg, giá cà phê Robusta toàn cầu sẽ biến động theo xu hướng tăng mạnh và kéo dài do lo ngại nguồn cung khan hiếm từ Việt Nam.

Còn theo Tổ chức Cà phê Thế giới (ICO), thế giới có thể phải đối mặt với tình trạng thiếu cà phê Robusta lên tới 35 triệu bao (60kg/bao) vào năm 2040. Bên cạnh đó, giá cà phê thế giới vẫn được hỗ trợ bởi nhu cầu từ người mua châu Âu tăng lên trước khi các điều khoản theo luật EUDR chống phá rừng có hiệu lực.

Cục Xuất nhập khẩu ước tính, 7 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu cà phê của Việt Nam ước đạt 964 nghìn tấn, trị giá gần 3,54 tỷ USD, giảm 13,8% về lượng, nhưng tăng 30,9% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái. Tính riêng trong tháng 7, xuất khẩu cà phê ước đạt hơn 70.000 tấn, giảm 35% so với cùng kỳ năm ngoái và gần như không đổi so với tháng 5/2024.

Các tháng đầu năm 2024, kim ngạch nhập khẩu cà phê của nhiều thị trường lớn như EU, Hoa Kỳ, Canada, Nhật Bản, Trung Quốc đều tăng do nhu cầu tăng và giá ở mức cao.

Quý II/2024, kim ngạch xuất khẩu cà phê sang các khu vực châu Á, châu Âu và châu Đại dương tăng so với quý I/2024, trong khi xuất khẩu sang châu Mỹ và châu Phi giảm.

So với quý II/2023, xuất khẩu cà phê sang tất cả các châu lục đều giảm mạnh. Tính chung 6 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu cà phê sang hầu hết các châu lục tăng, ngoại trừ châu Mỹ.

Quý II/2024, kim ngạch xuất khẩu cà phê sang nhiều thị trường truyền thống giảm, ngoại trừ Philippines, Trung Quốc, Malaysia. So với quý II/2023, kim ngạch xuất khẩu cà phê sang hầu hết các thị trường truyền thống tăng, ngoại trừ Italia. Tính chung 6 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu cà phê sang hầu hết các thị trường truyền thống tăng mạnh.

Theo Cơ quan Thống kê châu Âu (Eurostat), kim ngạch nhập khẩu cà phê của EU từ thị trường ngoại khối trong 5 tháng đầu năm 2024 đạt 4,93 tỷ EUR (tương đương 5,36 tỷ USD), tăng 35,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, nhập khẩu cà phê của EU từ Việt Nam ghi nhận mức tăng cao 71,5%, đạt trên 1 tỷ EUR (tương đương 1,1 tỷ USD). Thị phần cà phê của Việt Nam trong tổng kim ngạch nhập khẩu của EU từ thị trường ngoại khối tăng mạnh, từ 16,1% trong 5 tháng đầu năm 2023 lên 20,35% trong 5 tháng đầu năm 2024.

Số liệu thống kê từ Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ chỉ ra, trong 5 tháng đầu năm 2024, Hoa Kỳ nhập khẩu cà phê đạt 3,41 tỷ USD, tăng 4,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, Hoa Kỳ nhập khẩu cà phê từ Việt Nam đạt 226 triệu USD, tăng 31,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Thị phần cà phê của Việt Nam trong tổng kim ngạch nhập khẩu của Hoa Kỳ chiếm 6,62% trong 5 tháng đầu năm 2024, cao hơn so với thị phần 5,26% trong 5 tháng đầu năm 2023.

Theo số liệu thống kê từ Cơ quan Hải quan Trung Quốc, trong 6 tháng đầu năm 2024, Trung Quốc nhập khẩu cà phê đạt trên 553 triệu USD, tăng 84,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, Trung Quốc nhập khẩu cà phê từ Việt Nam đạt 41,28 triệu USD, tăng 107,1%. Thị phần cà phê của Việt Nam trong tổng kim ngạch nhập khẩu của Trung Quốc tăng từ 6,65% trong 6 tháng đầu năm 2023 lên 7,46% trong 6 tháng đầu năm 2024.

Về chủng loại xuất khẩu, quý II năm 2024 so với quý I năm 2024, kim ngạch xuất khẩu hầu hết các chủng loại cà phê giảm, trừ cà phê Arabica. So với quý II/2023, kim ngạch xuất khẩu các chủng loại cà phê tăng. Tính chung 6 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu các chủng loại cà phê tăng từ 2 đến 3 con số so với cùng kỳ năm ngoái.

Cà phê Việt Nam ngày càng khẳng định vị trí trên thị trường thế giới khi giá trị xuất khẩu tăng đều đặn qua các năm, từ 2,7 tỷ USD vào năm 2020 lên 4,2 tỷ USD năm 2023 và hứa hẹn cán mốc 5 tỷ USD trong năm nay. Theo Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) sản phẩm cà phê Việt đã hiện diện ở nhiều hệ thống phân phối trên thế giới và được người tiêu dùng nước ngoài đánh giá khá cao. Tuy nhiên, để nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế, cần chiến lược bài bản về phát triển cà phê chất lượng cao. Việt Nam có 9 triệu ha canh tác nông nghiệp, trong đó có 4 triệu ha dành cho cây cà phê và nhiều cây trồng khác.

Để đạt được mục tiêu xuất khẩu đồng thời, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm cà phê Việt, ngành cà phê cần được quan tâm đồng bộ với giải pháp tổng thể, trong đó, đẩy mạnh sản lượng và chất lượng vùng cà phê nguyên liệu, đồng thời, gia tăng tỷ lệ chế biến sâu. Đặc biệt, các địa phương cần quy hoạch vùng cà phê trọng điểm; đẩy mạnh tái canh, áp dụng quy trình sản xuất cà phê bền vững mới đáp ứng được tiêu chuẩn xuất khẩu gắt gao của các thị trường hiện nay.