Đâu là nguyên nhân khiến Trung Quốc tăng nhập khẩu hồ tiêu Indonesia, giảm mua từ Việt Nam?

Xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam sang Trung Quốc giảm 84,1%

Theo số liệu của Cơ quan Hải quan Trung Quốc, nhập khẩu hồ tiêu của nước này trong tháng 8 đạt 890 tấn, trị giá 5,8 triệu USD, giảm 54,7% về lượng và 36,8% về trị giá so với tháng trước, nhưng tăng 23,7% về lượng và 80,9% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.

Luỹ kế trong 8 tháng đầu năm, Trung Quốc đã nhập khẩu 7.484 tấn hồ tiêu, trị giá 36,1 triệu USD, tăng 21,9% về lượng và 41% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023.

Hai thị trường cung cấp tiêu chính cho Trung Quốc trong 8 tháng đầu năm vẫn là Indonesia và Việt Nam. Trong đó, nhập khẩu từ Indonesia đạt cao nhất với 4.399 tấn, tăng mạnh 53,2% so với cùng kỳ và chiếm đến 58,8% trong tổng lượng hồ tiêu nhập khẩu vào Trung Quốc.

Lượng hồ tiêu xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc trong 9 tháng đạt 8.905 tấn, giảm mạnh 84,1%. Ảnh: MH

Tiếp đến, nhập khẩu từ Việt Nam đạt 2.329 tấn, tăng 7,2% và chiếm 31,1% dung lượng nhập khẩu của thị trường.

Tính chung Indonesia và Việt Nam chiếm tổng cộng 90% thị phần hồ tiêu nhập khẩu của Trung Quốc.

Tuy nhiên, số liệu của Cơ quan Hải quan Trung Quốc chủ yếu là lượng hồ tiêu nhập khẩu chính ngạch. Còn theo số liệu mới nhất từ Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam, lượng hồ tiêu xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc trong 9 tháng đầu năm (bao gồm chính ngạch và tiểu ngạch) đạt 8.905 tấn, giảm mạnh 84,1% so với cùng kỳ năm trước.

Trong 8 tháng đầu năm nay, giá tiêu nhập khẩu của Trung Quốc đạt bình quân 4.825 USD/tấn, tăng 15,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, giá nhập khẩu bình quân từ Indonesia tăng 10,9%, lên 4.611 USD/tấn; trong khi giá nhập khẩu từ Việt Nam tăng 24,1% lên 4.708 USD/tấn.

Giá thành từ Indonesia cạnh tranh hơn, đây có thể là một trong những lý do chính giúp cho lượng hồ tiêu của nước này xuất khẩu vào Trung Quốc tăng mạnh trong thời gian qua.

Sản lượng tiêu của Việt Nam năm 2024 chỉ còn khoảng 170.000 tấn

Hồ tiêu là một trong những mặt hàng nông sản chủ đạo của Việt Nam, được mệnh danh là kho báu tỷ đô khi thu về hàng tỷ USD. Đáng chú ý, hiện nước ta đang dẫn đầu về xuất khẩu trên thế giới khi chiếm đến 60% thị phần. Hồ tiêu và gia vị của Việt Nam hiện đã xuất khẩu đi hơn 120 quốc gia và vùng lãnh thổ, chiếm lĩnh nhiều thị trường quan trọng.

Bên cạnh nguồn cung trong nước, hồ tiêu nhập khẩu là trợ lực quan trọng để nước ta củng cố vị trí xuất khẩu này.

Theo đánh giá của Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), sản lượng tiêu của Việt Nam năm 2024 ước giảm 10% so với năm 2023, chỉ còn khoảng 170.000 tấn - mức thấp nhất trong vòng 5 năm trở lại đây.

Diện tích trồng hồ tiêu cũng ngày càng bị thu hẹp do nông dân chuyển đổi cây trồng trong khi nguồn cung hạt tiêu trên thị trường toàn cầu đang thiết hụt gần 100.000 tấn so với nhu cầu.

Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu El Nino vào đầu năm đã liên tục tác động đến việc canh tác sản xuất và duy trì vườn tiêu của người nông dân. Tiếp sau đó là hiện tượng La Nina tác động đến tâm lý người nông dân, nhất là trong thời điểm hiện tại giá sầu riêng và cà phê đang ở mức cao nên vẫn chưa đủ hấp dẫn để tái canh hồ tiêu ồ ạt.

Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) dự báo, giá hồ tiêu thế giới sẽ duy trì ở mức cao trong ngắn hạn do nguồn cung hạn chế. Brazil và Indonesia đang vào vụ thu hoạch, trong khi nhu cầu thế giới không tăng mạnh, cùng với việc Trung Quốc không mua nhiều dẫn đến giá chỉ có khả năng tăng nhẹ.

Theo dự kiến, vụ thu hoạch hồ tiêu năm 2025 của Việt Nam gần như tập trung vào tháng 2/2025, một số vùng sẽ kéo dài đến tháng 3 và tháng 4, chậm hơn 1 - 2 tháng so với những năm trước do ảnh hưởng của hạn hán kéo dài, khiến nguồn cung hồ tiêu Việt Nam ngày càng hạn chế.

Trong khi đó, theo Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam, lượng hồ tiêu trong dân gần như không còn, chỉ còn ở trong các đại lý và kho của doanh nghiệp. Tồn kho vụ 2023 chuyển sang cộng với lượng nhập khẩu năm 2024 vào khoảng 40.000 - 45.000 tấn (kể cả nhập khẩu tiểu ngạch), cho thấy nguồn hàng xuất khẩu cho tới cuối năm sẽ thấp hơn mọi năm và cho đến tháng 3/2025 khi vụ mùa 2025 dự kiến sẽ thu hoạch. “Trong 3 - 5 năm tới, sản lượng hồ tiêu toàn cầu vẫn không đủ để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. Khi nguồn cung khan hiếm sẽ đẩy giá hồ tiêu lên” - bà Hoàng Thị Liên - Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam nhận định.