Xuất khẩu thủy sản: Cơ hội từ thị trường ngách tại EU

Năm 2025, xuất khẩu thủy sản Việt Nam được kỳ vọng sẽ tiếp tục đà tăng trưởng tích cực. Bên cạnh các thị trường truyền thống, dư địa phát triển tại các thị trường ngách, đặc biệt là Liên minh châu Âu (EU), hứa hẹn sẽ mang lại nhiều cơ hội gia tăng kim ngạch xuất khẩu.

EU là thị trường tiêu thụ và nhập khẩu thủy sản hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, thị phần của Việt Nam tại khu vực này còn khá khiêm tốn, cho thấy tiềm năng phát triển còn rất lớn. Năm 2023, do những khó khăn của thị trường, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang EU bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, đến năm 2024, thị trường EU đã có dấu hiệu phục hồi, giá cả và tiêu dùng ổn định hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu thủy sản của Việt Nam.

Năm 2025, xuất khẩu thủy sản Việt Nam được kỳ vọng sẽ tiếp tục đà tăng trưởng tích cực. Ảnh: VASEP

Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA) được kỳ vọng sẽ thúc đẩy xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang EU. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), EVFTA có thể giúp xuất khẩu thủy sản tăng trưởng khoảng 2% trong giai đoạn 2020-2030. Các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam đang tích cực tận dụng ưu đãi từ EVFTA để đẩy mạnh xuất khẩu các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh.

Bên cạnh các thị trường xuất khẩu chủ lực như Hà Lan, Đức, Pháp, doanh nghiệp Việt Nam còn nhiều dư địa để khai thác các thị trường ngách tiềm năng tại EU. Vụ Thị trường châu Âu – châu Mỹ (Bộ Công Thương) đã chỉ ra 3 quốc gia có thể là thị trường ngách đầy tiềm năng.

Đầu tiên là Litva, quốc gia đứng thứ 36 trong danh sách các nước giàu nhất với GDP hàng năm đạt khoảng 23.723 USD bình quân đầu người, tương đương 66,45 tỷ USD. Hàng năm Litva chi khoảng 650 triệu USD để nhập khẩu thủy sản.

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, sau khi EVFTA có hiệu lực, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới Litva liên tục tăng. Năm 2021 tăng 42,97% so với năm 2020 đạt 23,6 triệu USD. Năm 2022 xuất khẩu thủy sản tới Litva đạt 39,9 triệu USD, tăng 68,8% so với năm 2021, chiếm 3,06% tổng trị giá xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới EU. Cá ngừ, chả cá và cá tra là những mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực tới thị trường Litva và có nhiều cơ hội tăng trưởng trong thời gian tới. Đặc biệt là những sản phẩm thủy sản này của Việt Nam đáp ứng tốt các yêu cầu của thị trường về chất lượng, truy xuất nguồn gốc…

Thứ hai là Phần Lan. Đất nước Bắc Âu là quốc gia nhập khẩu thủy sản lớn thứ 13 ở EU khi hàng năm chi hơn 600 triệu USD cho nhập khẩu thủy sản.

Xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới thị trường Phần Lan tăng trưởng chưa được ổn định mặc dù EVFTA đã có hiệu lực, tuy vậy dư địa cho việc đẩy mạnh xuất khẩu thủy sản tới Phần Lan này vẫn khá cao. Trong đó, cá tra, cá ngừ và tôm là 3 mặt hàng thủy sản xuất khẩu chính của Việt Nam tới thị trường này.

Theo số liệu thống kê của ITC, năm 2022 có Phần Lan chi 678 triệu USD để nhập khẩu thủy sản, chiếm 1,14% tổng trị giá nhập khẩu thủy sản của EU. Trong đó Việt Nam là thị trường cung cấp thủy sản lớn thứ 4 từ ngoài EU cho Phần Lan, chiếm 1,71% tổng trị giá nhập khẩu thủy sản của Phần Lan từ ngoài EU.

Thứ ba là Rumani. Đây là thị trường xuất khẩu thủy sản lớn thứ 11 của Việt Nam ở khu vực EU năm 2022, chiếm 1,87% tổng trị giá xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tới Liên minh châu Âu. Rumani hàng năm chi khoảng hơn 400 triệu USD để nhập khẩu thủy sản (năm 2022 là 463 triệu USD, chiếm 0,78% tổng giá trị nhập khẩu thủy sản của cả khối EU, tăng 7,5% so với năm trước đó). Việt Nam là thị trường cung cấp thủy sản lớn thứ hai cho Rumani sau Thổ Nhĩ Kỳ từ ngoài EU.

Đặc biệt, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam vào Rumani liên tục tăng mạnh sau khi EVFTA có hiệu lực. Trong đó, ba mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực gồm cá ngừ, tô, và cá tra.