Tin nóng:
Đường dây nóng: 0866.59.4498 - Thứ năm 21/11/2024 16:04
Tin nóng:
Cơ hội và thách thức song hành
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bùng phát làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và khu vực, gây ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu cùng với xu hướng bảo hộ mậu dịch đang nổi lên, Hiệp định RCEP chính thức có hiệu lực năm 2022 được kỳ vọng mang lại nhiều lợi ích kinh tế ngay lúc hiệp định được thực thi và cả trong dài hạn cho Việt Nam.
Theo Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương), một trong những lợi ích rõ rệt nhất mà RCEP đem lại là áp dụng 1 bộ quy tắc xuất xứ duy nhất, thay vì 5 bộ quy tắc xuất xứ riêng ở các Hiệp định thương mại tự do (FTA) ASEAN+ trước đây. Đáng chú ý, việc thiết lập Hiệp định RCEP sẽ tạo cơ hội để kích hoạt, phát triển chuỗi cung ứng mới trong khu vực mà doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia nhằm thúc đẩy thương mại, đầu tư, tiết kiệm chi phí sản xuất bằng cách tối ưu hóa nguồn nguyên liệu chính cho chuỗi sản xuất thế giới, tiêu biểu như Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc và các nước ASEAN.
Bên cạnh những cơ hội được kỳ vọng, RCEP cũng tiềm ẩn những thách thức nhất định đối với Việt Nam, nhất là từ góc độ sức ép cạnh tranh trên thị trường. Ảnh minh hoạ |
Ngoài ra, khi RCEP có hiệu lực, các nước thành viên sẽ tiếp tục nghiên cứu, thảo luận về khả năng áp dụng quy tắc cộng gộp toàn phần (quy tắc xuất xứ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ từng bước tham gia chuỗi cung ứng khu vực).
Bên cạnh đó, quy định về chứng từ chứng nhận xuất xứ hàng hóa của RCEP cũng đa dạng hơn các FTA ASEAN+1, góp phần tạo thuận lợi cho doanh nghiệp giảm thiểu thời gian xin cấp Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) truyền thống, cắt giảm chi phí giao dịch và chủ động hơn trong việc phát hành hoá đơn thương mại.
Mặt khác, việc thực thi RCEP sẽ tạo nên một khuôn khổ ràng buộc pháp lý trong khu vực về thương mại, đầu tư, sở hữu trí tuệ, thương mại điện tử, giải quyết tranh chấp. Qua đó, tạo lập môi trường kinh doanh thông thoáng, thúc đẩy Việt Nam trở thành điểm đến đáng tin cậy cho các nhà đầu tư.
Tuy nhiên, theo đặc điểm của nền kinh tế trong khu vực RCEP, nhiều đối tác có cơ cấu sản phẩm tương tự, năng lực cạnh tranh mạnh hơn Việt Nam trong khi chất lượng và hàm lượng giá trị gia tăng của hầu hết sản phẩm của nước ta còn khiêm tốn. Vì vậy, khi Hiệp định RCEP đi vào hiệu lực, sức ép cạnh tranh sẽ gia tăng.
Theo TS. Lê Đăng Doanh - Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, RCEP là bước tiến quan trọng để các nước ASEAN cùng với Trung Quốc, Nhật Bản, Australia hợp tác kinh tế, giảm thuế, tạo điều kiện cho các sản phẩm của Việt Nam đi vào các thị trường này thuận lợi hơn.
Mặt khác, ông Doanh cho rằng hiệp định này đặt ra thách thức nghiêm khắc với thị trường trong nước bởi vì sản phẩm của các nước khác cũng sẽ vào Việt Nam và được giảm thuế như vậy.
"Sản phẩm của họ rẻ thì người tiêu dùng được hưởng lợi nhưng với những người sản xuất, kinh doanh lại chịu áp lực cạnh tranh lớn", ông Doanh nhận định.
Hoá giải thách thức
Đồng quan điểm, TS. Trần Thị Hồng Minh - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cùng các công sự cho rằng, một thách thức lớn đối với doanh nghiệp Việt Nam là RCEP có thể dẫn đến nguy cơ chuyển hướng thương mại, cụ thể hơn là gia tăng cạnh tranh với Trung Quốc.
Thêm vào đó, nhìn trong nội khối, doanh nghiệp Việt còn yếu nhiều mặt, cả về quy mô vốn, năng lực thiết bị, trình độ công nghệ, kỹ năng quản lý, lao động. Nếu so với Trung Quốc, doanh nghiệp Việt Nam sẽ ở thế bất lợi hơn nhiều, bởi doanh nghiệp Trung Quốc có thế mạnh sản xuất hàng loạt, giao hàng lượng lớn, giá thành rẻ hơn, mẫu mã đẹp hơn.
"Vấn đề đáng lo ngại nữa là ngành nông - thủy sản trong nước đứng trước nguy cơ chịu ảnh hưởng tiêu cực bởi RCEP. Trên thực tế, Trung Quốc, Australia và New Zealand xuất khẩu nhiều nông sản, trong khi các nước ASEAN lại có lợi thế cạnh tranh trong lĩnh vực thủy sản", bà Minh nói và thêm rằng, Việt Nam cũng sẽ đối mặt với thách thức chuyển hướng thương mại của Nhật Bản và Hàn Quốc khi các quốc gia này mở cửa thị trường cho hàng Trung Quốc.
Hiệp định RCEP sẽ mang tới nhiều cơ hội cho ngành dệt may Việt Nam - Ảnh: Tiến Anh |
Để hoá giải các thách thức từ Hiệp định RCEP, đại diện Vụ Chính sách thương mại đa biên cho rằng, ngoài điều kiện cần là các giải pháp đồng bộ từ Chính phủ, bộ, ngành cũng như các địa phương; sự chủ động và tích cực của doanh nghiệp mới là điều kiện đủ để hiện thực hóa lợi ích và cơ hội mà các FTA mang lại.
Trong đó, các doanh nghiệp cần phải lưu ý một số giải pháp như: Chủ động tìm hiểu thông tin về RCEP để nắm vững cam kết của Việt Nam và các thị trường đối tác quan tâm. Đặc biệt, để khai thác hiệu quả của hiệp định này, chúng ta không chỉ quan tâm riêng cam kết của Việt Nam mà cần nắm bắt được Việt Nam có cam kết gì với 13 đối tác còn lại.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp được khuyến nghị, cần thay đổi tư duy kinh doanh trong bối cảnh mới, lấy sức ép về cạnh tranh là động lực để đổi mới và phát triển. RCEP và các FTA khác sẽ mang lại cơ hội cho doanh nghiệp nào chủ động đáp ứng với những thay đổi về môi trường kinh doanh do quá trình hội nhập kinh tế quốc tế mang lại thông qua việc xây dựng và điều chỉnh kế hoạch kinh doanh cho giai đoạn trung và dài hạn, nhằm thúc đẩy dòng chảy của hàng hóa vào các thị trường đối tác.