Tạo nền tảng quản lý xuất xứ thống nhất và chủ động

Việc minh bạch xuất xứ hàng hóa đang trở thành “giấy thông hành” bắt buộc để nông sản Việt Nam thâm nhập sâu vào các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc hay Australia. Trước yêu cầu đó, Đồng Tháp sau sáp nhập là địa phương có thế mạnh về nông nghiệp và thủy sản, đã sớm chủ động hoàn thiện cơ chế quản lý xuất xứ, trong đó trọng tâm là phân quyền cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) về địa phương.

Ngày 03/09/2025, UBND tỉnh Đồng Tháp ban hành Quyết định số 66/2025/QĐ-UBND quy định phân cấp nhiệm vụ, quyền hạn về cấp C/O và chấp thuận bằng văn bản cho thương nhân tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa cho Sở Công Thương tỉnh. Trên cơ sở đó, từ ngày 01/10/2025, Sở Công Thương Đồng Tháp chính thức thực hiện cấp các mẫu C/O theo thẩm quyền được phân cấp, trên nền tảng hướng dẫn thống nhất của Bộ Công Thương.

Trả lời phóng viên Báo Công Thương, ông Đặng Văn Tuấn, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp, việc phân quyền không phải là sự thay đổi đột ngột mà là bước chuyển tiếp có tính kế thừa. “Công tác cấp C/O tại Đồng Tháp thực tế đã được triển khai liên tục, thống nhất từ năm 2008 đến nay theo quy định của Bộ Công Thương. Do đó, khi thực hiện phân quyền, thời gian xử lý và độ chính xác của hồ sơ cơ bản vẫn được duy trì ổn định”, ông Tuấn cho biết.

Hiện nay, Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp đang thực hiện cấp C/O cho nhiều nhóm hàng như thủy sản, giày dép, may mặc, sắt thép, ống đồng, thảm có nhân tạo, thảm xơ dừa và các sản phẩm chế biến từ dừa. Đáng chú ý, đây đều là các ngành hàng có tần suất xuất khẩu lớn, chịu sự kiểm tra chặt chẽ về xuất xứ khi hưởng ưu đãi thuế quan theo các FTA.

Việc đưa thẩm quyền cấp C/O về địa phương giúp cơ quan quản lý bám sát thực tiễn sản xuất, kịp thời hướng dẫn doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ, hạn chế phát sinh sai sót. Đồng thời, đây cũng là tiền đề để Đồng Tháp chuẩn bị năng lực quản lý xuất xứ cho các ngành hàng nông sản tươi trong thời gian tới.

Chuẩn bị cho giai đoạn tận dụng C/O ưu đãi

Một điểm đáng chú ý là đến thời điểm hiện nay, Đồng Tháp chưa phát sinh hồ sơ đề nghị cấp C/O đối với mặt hàng trái cây tươi, bao gồm cả hồ sơ xin hưởng ưu đãi thuế quan theo các FTA. Tuy nhiên, theo Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp, điều này không đồng nghĩa với việc công tác chuẩn bị bị bỏ ngỏ.

“Việc chưa phát sinh hồ sơ C/O đối với trái cây cho thấy doanh nghiệp vẫn đang trong quá trình hoàn thiện chuỗi sản xuất và xuất khẩu. Đây cũng là giai đoạn quan trọng để địa phương tập trung nâng cao năng lực chứng minh xuất xứ cho xoài, sầu riêng…”, ông Đặng Văn Tuấn nhận định.

Thực tế, những năm gần đây, Đồng Tháp đã đẩy mạnh phối hợp với các đơn vị thuộc Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương tổ chức nhiều lớp tập huấn về quy tắc xuất xứ hàng hóa trong các FTA. Nội dung tập huấn tập trung vào tiêu chí xuất xứ đối với nông sản, cách chuẩn bị hồ sơ, quản lý vùng trồng, cơ sở đóng gói và yêu cầu truy xuất nguồn gốc của các thị trường khó tính.

Riêng trong năm 2025, Sở Công Thương tỉnh Đồng Tháp đã phối hợp với Phòng Quản lý xuất nhập khẩu Khu vực TP. Hồ Chí Minh tổ chức tập huấn chuyên sâu về quy tắc xuất xứ, giúp doanh nghiệp và hợp tác xã từng bước làm quen với các yêu cầu khi xuất khẩu sang thị trường FTA.

Song song với đào tạo, Đồng Tháp cũng chú trọng tăng cường hậu kiểm và chia sẻ dữ liệu vùng trồng – cơ sở đóng gói - doanh nghiệp xuất khẩu. Theo ông Tuấn, việc liên thông dữ liệu giúp cơ quan cấp C/O “đối chiếu, kiểm tra tính thống nhất và hợp pháp của thông tin trong hồ sơ, từ đó kịp thời nhận diện các dấu hiệu rủi ro gian lận xuất xứ”.

Đáng chú ý, đến nay Đồng Tháp chưa ghi nhận các vụ gian lận xuất xứ nghiêm trọng trong lĩnh vực nông sản, đặc biệt là các mặt hàng phục vụ xuất khẩu theo FTA. Đây được xem là lợi thế lớn để địa phương bảo vệ uy tín nông sản và xây dựng hình ảnh điểm đến xuất khẩu minh bạch.

Giai đoạn 2025 - 2026, Đồng Tháp đặt mục tiêu duy trì và gia tăng tỷ lệ doanh nghiệp thủy sản sử dụng C/O ưu đãi, đồng thời chuẩn bị đầy đủ điều kiện để nhóm trái cây từng bước tham gia sâu hơn vào các thị trường FTA. “Thông qua việc rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, nâng cao chất lượng hướng dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp, tỉnh hướng đến nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng xuất khẩu bền vững”, ông Đặng Văn Tuấn nhấn mạnh.

Trong bối cảnh các thị trường xuất khẩu ngày càng siết chặt yêu cầu về minh bạch xuất xứ và truy xuất nguồn gốc, việc phân quyền cấp C/O tại Đồng Tháp không chỉ là bước cải cách thủ tục hành chính mà còn là giải pháp mang tính chiến lược nhằm nâng cao năng lực quản lý chuỗi cung ứng nông sản. Từ nền tảng quản lý ổn định đối với thủy sản và các ngành hàng công nghiệp, Đồng Tháp đang từng bước chuẩn hóa điều kiện xuất xứ cho xoài, sầu riêng - những mặt hàng giàu tiềm năng nhưng đòi hỏi chuẩn mực cao khi tiếp cận thị trường FTA.

 Với định hướng tăng cường tập huấn, hậu kiểm, liên thông dữ liệu vùng trồng - doanh nghiệp và nâng tỷ lệ tận dụng C/O ưu đãi giai đoạn 2025 - 2026, Đồng Tháp đang chủ động “đi trước một bước” để bảo vệ uy tín nông sản địa phương và tạo dư địa tăng trưởng xuất khẩu bền vững trong dài hạn.