Sức bật cho các dự án cao tốc

Theo Bộ Xây dựng, đến hết năm 2025, cả nước dự kiến hoàn thành, thông xe kỹ thuật thông xe kỹ thuật 3.513 km. Cao tốc Bắc - Nam phía Đông cơ bản hoàn thành, được đưa vào khai thác toàn bộ 23 dự án thành phần ở cả hai giai đoạn đầu tư. Đây là tốc độ phát triển nhanh nhất trong lịch sử ngành giao thông vận tải Việt Nam, góp phần hoàn thiện mạng lưới đường bộ cao tốc quốc gia theo hướng đồng bộ, hiện đại và liên thông.

Tại tọa đàm "Sức bật từ 3.000km cao tốc" và ra mắt sách "Kỳ tích 3.000 km cao tốc" do Báo Xây dựng tổ chức ngày 17/12, PGS.TS. Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội các Nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam đánh giá, việc hoàn thành 3.000 km đường cao tốc vào năm 2025 cho thấy sự trưởng thành vượt bậc, cả về cơ chế chính sách và từ phía các nhà thầu thi công.

Là một người gắn bó trong suốt chặng đường phát triển của ngành Giao thông vận tải, theo ông, sự quyết liệt của hệ thống chính trị trong thời gian qua đã tạo nên chuyển biến lớn, từ việc nhận diện hạn chế, đề xuất giải pháp đến triển khai các cơ chế đặc thù như khai thác mỏ đất, vật liệu xây dựng và công tác đấu thầu. "Tôi rất tâm đắc cách làm quyết liệt của cả hệ thống chính trị, từ việc nhìn thẳng vào thực tiễn, phát hiện những bất cập và đề ra những giải pháp tháo gỡ", vị chuyên gia nhấn mạnh.

Ông cho rằng, sự phát triển mạnh của khoa học, công nghệ đã tạo thêm lực đẩy quan trọng cho các dự án cao tốc. Nhận thấy cơ hội trong đầu tư hạ tầng giao thông, các nhà thầu và nhà đầu tư đã mạnh dạn đổi mới thiết bị, máy móc và áp dụng công nghệ hiện đại thay thế phương pháp lạc hậu. Việc ứng dụng công nghệ giúp nâng cao hiệu quả thi công và bảo đảm chất lượng công trình ngay cả trong điều kiện tiến độ được đẩy nhanh.

"Trước đây, chúng ta lo lắng về câu nói ở đâu có ép tiến độ, ép giá không có chất lượng công trình, song vừa qua dù thúc tiến độ nhưng nhờ khoa học, công nghệ các công trình vẫn đảm bảo chất lượng", ông nói và cho rằng, sự trưởng thành của các doanh nghiệp, những nỗ lực của họ trong ứng dụng khoa học, công nghệ, đưa công nghệ mới vào thi công, triển khai dự án cũng cần sự đồng hành của Nhà nước. Nhà nước cần quan tâm đến sự lớn mạnh của các doanh nghiệp: tư vấn, nhà thầu, có cơ chế bù đắp cho những nỗ lực, nguồn lực mà họ bỏ ra vì một mục tiêu chung phát triển hạ tầng đất nước.

Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Nguyễn Quang Huy, Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả chia sẻ, việc áp dụng công nghệ mới tại Việt Nam mất nhiều thời gian do quy trình pháp lý kéo dài. Với 40 năm tham gia lĩnh vực hạ tầng, doanh nghiệp này chọn cách cải tiến công nghệ cũ trước khi áp dụng công nghệ mới để rút ngắn thời gian triển khai.

Phương pháp thi công hầm NATM được Đèo Cả cải tiến từ mô hình cũ là một ví dụ. Ông Huy cũng chia sẻ thêm câu chuyện về công nghệ thi công bê tông mặt đường. "Đèo Cả đã đi học hỏi, tham khảo mô hình ở châu Âu, Malaysia, cũng có nhiều hãng nhựa muốn hợp tác. Song, chúng tôi cũng chia sẻ thẳng với họ để thâm nhập vào thị trường Việt Nam với một sản phẩm mới, các nhà cung cấp phải có thời gian và sự kiên trì nhất định để theo đuổi", ông Nguyễn Quang Huy cho hay.

Doanh nghiệp trưởng thành qua các dự án

Theo ông Nguyễn Hải Vinh, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Thăng Long, các dự án cao tốc, đặc biệt là tuyến Bắc - Nam phía Đông đã trở thành môi trường rèn luyện thực tế giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực.

Ông cho biết, ở giai đoạn 1, đơn vị gặp nhiều bỡ ngỡ, khối lượng công việc gần một năm đầu triển khai còn hạn chế. Tuy nhiên, sau khi trải qua những khó khăn "chưa từng có tiền lệ" cả đội ngũ lãnh đạo và người lao động đã tích lũy kinh nghiệm và góc nhìn tổng thể. Trước mỗi dự án, doanh nghiệp xây dựng kế hoạch tổng thể, xác định nút thắt và giai đoạn cần bố trí vốn hoặc tăng tốc để đáp ứng yêu cầu.

Theo ông, các doanh nghiệp đã chủ động đầu tư máy móc với quy mô lớn hơn để xử lý khối lượng công việc trong thời gian ngắn. Số lượng doanh nghiệp tham gia giai đoạn 2 của dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông tăng so với giai đoạn trước, giá trị mỗi gói thầu cũng lớn hơn. "Các doanh nghiệp đã trưởng thành, sẵn sàng đáp ứng được những gói thầu lớn tầm cỡ hàng nghìn tỷ", ông Nguyễn Hải Vinh khẳng định.

Ở góc độ quản lý nhà nước, ông Lê Văn Dương, Phó Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, Bộ Xây dựng cho biết, đơn vị đã tổ chức hàng trăm chuyến khảo sát có sự tham gia của chuyên gia vật liệu, công nghệ nhằm hỗ trợ chủ đầu tư và nhà thầu trong kiểm tra hồ sơ, đánh giá chất lượng và tư vấn phòng ngừa rủi ro... Qua đó, góp phần rút ngắn tiến độ và sớm đưa công trình vào sử dụng.

Liên quan đề xuất hoàn thiện quy định để thúc đẩy ứng dụng công nghệ, ông Dương cho rằng, hệ thống tiêu chuẩn và quy chuẩn hiện nay khá đầy đủ, cho phép áp dụng tiêu chuẩn Việt Nam, tiêu chuẩn nước ngoài và công nghệ mới. Nhờ vậy, tư vấn thiết kế có thể lựa chọn phương án phù hợp và tiết kiệm chi phí cho từng dự án.

Ông khẳng định, hiện "không có vấn đề vướng về quy định pháp luật", quan trọng là tổ chức thực hiện phải hiệu quả và tăng cường phối hợp giữa các bên liên quan để bảo đảm tiến độ và chất lượng công trình.

Trong dịp 19/12 tới đây, Bộ Xây dựng khởi công 5 dự án lớn trải dài từ Bắc tới Nam, gồm các dự án như: tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, mở rộng cao tốc Cam Lộ - La Sơn và TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương - Mỹ Thuận; Dự án hoàn thiện hầm Thần Vũ thuộc Dự án thành phần cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt và hầm Núi Vung thuộc Dự án thành phần cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo trên cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025.

Sau khi các tuyến cao tốc trục dọc cơ bản hoàn thành, nhiều dự án trục ngang và hướng tâm tiếp tục được triển khai trên cả nước. Việc mở rộng mạng lưới này tạo thêm dư địa phát triển, đồng thời mở ra cơ hội lớn cho các nhà thầu nâng cao năng lực và tham gia các gói thầu quy mô hơn.