EU nới lỏng quy định về cây trồng biến đổi gen

Trong bối cảnh việc canh tác thực phẩm biến đổi gen (GMO) vẫn còn gây nhiều tranh cãi và bị cấm tại nhiều quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU), Ủy ban châu Âu (EC) đang có những động thái nhằm nới lỏng quy định đối với một thế hệ cây trồng biến đổi gen mới, được tạo ra bằng các kỹ thuật chỉnh sửa gen tiên tiến (NGT) sau khi đa số các chính phủ ủng hộ một thỏa hiệp do Ba Lan đề xuất. Đề xuất này đã nhận được sự ủng hộ từ nhiều chính phủ, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức về an toàn và minh bạch.

Nới lỏng quy định cho cây trồng NGT

Ủy ban châu Âu muốn phân loại các giống cây trồng sử dụng công nghệ chỉnh sửa gen hiện đại thành một nhóm mới, chịu sự giám sát lỏng lẻo hơn và được coi là tương đương với giống cây trồng thông thường. Hiện tại, tất cả các sản phẩm GMO đều phải trải qua các cuộc kiểm tra an toàn nghiêm ngặt và yêu cầu truy xuất nguồn gốc.

Ba Lan, nước đang giữ vai trò chủ tịch luân phiên Hội đồng EU, đã tổ chức một cuộc bỏ phiếu không chính thức vào ngày 21/2 trong nỗ lực lần thứ ba nhằm tìm kiếm sự đồng thuận.

EU đang có những động thái nhằm nới lỏng quy định đối với một thế hệ cây trồng biến đổi gen. Ảnh minh họa

Bên cạnh đó, một số quốc gia chủ yếu ở Đông Nam Âu, vẫn phản đối đề xuất này. Tuy nhiên, gần đây dường như đã tạo ra sự chuyển dịch quan trọng, mở đường cho việc miễn trừ nhiều quy định hiện hành đối với các giống cây trồng chỉnh sửa gen.

Vương quốc Bỉ trước đây bị kìm hãm bởi hệ thống liên bang phức tạp đã chính thức ủng hộ đề xuất này sau khi chỉnh phủ cánh hữu mới lên nắm quyền. Một nhà ngoại giao Bỉ chia sẻ với trang tin Euronews: "Chúng tôi vẫn còn lo ngại về vấn đề bằng sáng chế, nhưng để đạt được thỏa hiệp, chúng tôi quyết định ủng hộ đề xuất này một cách xây dựng".

Mặc dù Đức và Bulgaria bỏ phiếu trắng, nhưng có vẻ như vẫn có đủ sự ủng hộ để tiến lên. Hiện tại, chỉ có Áo, Croatia, Hungary, Romania, Slovakia và Slovenia tiếp tục phản đối, với Hy Lạp có thể sẽ gia nhập nhóm này. Tuy nhiên, tổng số này vẫn chưa đủ để tạo thành một thiểu số phủ quyết.

Tổ chức môi trường Friends of the Earth Europe đã kêu gọi các Bộ trưởng Nông nghiệp EU bác bỏ đề xuất này, cho rằng Ủy ban châu Âu đang "đặt lợi ích của tập đoàn lên trên thiên nhiên và quyền lợi công dân".

"Dỡ bỏ các quy định đối với GMO mới sẽ không mang lại lợi ích cho châu Âu – nông dân, người tiêu dùng và môi trường sẽ phải trả giá chỉ để làm hài lòng Bayer và những tập đoàn đa quốc gia khác", ông Mute Schimpf, chuyên gia vận động thực phẩm của tổ chức này, tuyên bố.

Ngoài ra, các nhóm môi trường cũng phản đối quy định cho phép cây trồng chỉnh sửa gen có tối đa 20 thay đổi điểm DNA mà vẫn được coi là tương đương với giống cây trồng truyền thống.

Một nhà ngoại giao Ba Lan cho biết, phản ứng từ các chính phủ đối với đề xuất sửa đổi lần này là 'tích cực', mở đường cho một cuộc bỏ phiếu chính thức vào tháng tới tại Bỉ. Nếu được thông qua, các Bộ trưởng Nông nghiệp EU có thể phê duyệt lập trường chung vào cuối tháng 4 hoặc cuối tháng 5.

Sau đó, Hội đồng EU sẽ tiến hành đàm phán với Nghị viện châu Âu để hoàn thiện luật cuối cùng, một quá trình có thể kéo dài vài tháng. Tuy nhiên, với sự ủng hộ từ cả hai cơ quan lập pháp, mục tiêu nới lỏng quy định về GMO dường như sẽ được thực hiện.

Cơ hội cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam

Việc EU xem xét nới lỏng quy định đối với cây trồng chỉnh sửa gen (NGT) có thể mang lại những cơ hội mới cho ngành xuất khẩu thực phẩm của Việt Nam, đặc biệt là đối với các sản phẩm có thành phần nguyên liệu chịu ảnh hưởng bởi công nghệ này. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần đối mặt với không ít thách thức.

Với tiêu chuẩn mới về ghi nhãn và truy xuất nguồn gốc, các doanh nghiệp cần theo dõi kỹ lưỡng các tiêu chuẩn mới về ghi nhãn và truy xuất nguồn gốc của EU để đảm bảo sản phẩm phù hợp với quy định nhập khẩu.

Việc nới lỏng quy định với cây trồng chỉnh sửa gen có thể tạo điều kiện thuận lợi hơn cho xuất khẩu thực phẩm từ Việt Nam. Ảnh: Bảo Hân

Bên cạnh đó, phản ứng từ thị trường và người tiêu dùng EU đối với các sản phẩm từ cây trồng NGT vẫn còn nhiều khác biệt. Do đó, việc tìm hiểu yêu cầu cụ thể từ từng đối tác nhập khẩu là điều quan trọng để tận dụng cơ hội và hạn chế rủi ro.

Tuy nhiên, việc EU nới lỏng quy định có thể tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các sản phẩm thực phẩm của Việt Nam thâm nhập vào thị trường EU, đặc biệt là các sản phẩm có chứa thành phần từ cây trồng NGT. Xu hướng này có thể mở ra cơ hội hợp tác giữa các doanh nghiệp Việt Nam và các đối tác EU trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển các sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao, cũng như trong việc cung ứng nguyên liệu thô.