Lào Cai ‘mở đường’ tiêu thụ nông sản vùng cao: Kết nối chặt, tiêu thụ bền

Huy động hàng chục tỷ đồng cải tạo hệ thống chợ vùng cao

Theo Sở Công Thương tỉnh Lào Cai, rong giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Lào Cai đã quyết liệt triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, với một trong những nhiệm vụ trọng tâm là đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống hạ tầng thương mại, đặc biệt là mạng lưới chợ vùng cao - nơi hội tụ, trao đổi và tiêu thụ sản phẩm bản địa.

Lào Cai chú trọng xây dựng hệ thống chợ địa phương (Ảnh: VGP)

Cụ thể, tỉnh đã huy động tổng vốn 39.500 triệu đồng cho 09 dự án chợ. Trong đó, xây mới 03 chợ với tổng vốn 27.750 triệu đồng và cải tạo, nâng cấp 06 chợ với tổng vốn 11.750 triệu đồng. Nguồn vốn được phân bổ từ ngân sách Trung ương (17.361 triệu đồng), ngân sách địa phương (21.839 triệu đồng) và vốn huy động từ xã hội hóa (300 triệu đồng). Đây được coi là nền tảng hạ tầng then chốt giúp nông sản vùng cao đến gần hơn với thị trường trong và ngoài tỉnh.

Không chỉ dừng lại ở đầu tư hạ tầng, tỉnh Lào Cai còn tập trung triển khai hàng loạt hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá, kết nối cung cầu với tổng kinh phí hơn 7,1 tỷ đồng trong cả giai đoạn. Riêng trong giai đoạn từ 2022 - 2024, tỉnh đã được giao 4,264 tỷ đồng, trong đó đã thực hiện và phân bổ 3,379 tỷ đồng, đạt 79,2% kế hoạch. Dự kiến đến cuối năm 2025, tỷ lệ giải ngân sẽ đạt 100%.

Đa dạng hoạt động xúc tiến tiêu thụ sản phẩm địa phương (Ảnh: Moit)

Các nội dung triển khai bao gồm tổ chức Tuần lễ quảng bá tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Đây là hoạt động nổi bật thuộc Dự án 3 về phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững. Năm 2022, riêng sự kiện này đã được đầu tư 343 triệu đồng, thu hút sự tham gia của nhiều HTX, hộ sản xuất và doanh nghiệp địa phương. Đồng thời, công tác kiểm tra, giám sát cũng được thực hiện nghiêm túc, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quá trình thực hiện chương trình.

Năm 2023 ghi nhận bước chuyển mạnh mẽ khi tỉnh giải ngân 2,53 tỷ đồng để triển khai tới 10 nội dung xúc tiến tiêu thụ nông sản. Hoạt động này đã phản ánh rõ nỗ lực toàn diện, bài bản. Các hoạt động bao gồm: hỗ trợ quảng bá sản phẩm đặc hữu địa phương, kết nối cung cầu tại các hội chợ trong và ngoài tỉnh, phát triển gian hàng giới thiệu sản phẩm vùng cao, xây dựng thương hiệu, tem truy xuất nguồn gốc và nhiều hình thức xúc tiến online qua các sàn thương mại điện tử.

Năm 2024, hoạt động xúc tiến thương mại tiếp tục được tổ chức mạnh mẽ. Đơn cử, cuối năm 2024, UBND huyện Bát Xát phối hợp với Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển chợ phía Bắc tổ chức Phiên chợ văn hóa thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng dân tộc thiểu số và miền núi, Ngày hội hướng nghiệp và giới thiệu việc làm; công bố các sản phẩm OCOP năm 2024 và khánh thành chợ trung tâm thị trấn. Phiên chợ diễn ra trong 7 ngày (từ 19/12 - 25/12/2024) tại chợ trung tâm thị trấn Bát Xát; có quy mô hơn 40 gian hàng, trong đó 15 gian hàng giới thiệu việc làm và 25 gian hàng thương mại, giới thiệu sản phẩm OCOP của các địa phương trong và ngoài tỉnh.

Tại sự kiện, UBND huyện Bát Xát phối hợp với Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển chợ phía Bắc cũng tổ chức Lễ khánh thành chợ trung tâm thị trấn Bát Xát. Đây là trung tâm thương mại hiện đại, lớn nhất huyện Bát Xát, phục vụ nhu cầu giao thương, quảng bá sản phẩm của Nhân dân trên địa bàn và các địa phương lân cận.

Đầu tháng 6 tới, Lào Cai sẽ tổ chức Hội chợ Du lịch Quốc tế, với chủ đề “Du lịch Lào Cai kết nối khát vọng xanh”. Đây được đánh giá là dịp để các địa phương, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch giao lưu, trao đổi kinh nghiệm và ký kết hợp tác góp phần thúc đẩy hoạt động và phát triển thị trường du lịch. Đồng thời, tận dụng cơ hội để quảng bá cho sản phẩm địa phương.

Phối hợp tiêu thụ nông sản địa phương từ các sự kiện xúc tiến du lịch (Ảnh minh hoạ)

Chính nhờ các hoạt động này, nông sản vùng cao Lào Cai từ gạo Séng Cù, chè Shan tuyết, mật ong rừng, đến các loại dược liệu quý như đương quy, tam thất… đã từng bước thâm nhập vào các hệ thống phân phối hiện đại, siêu thị và thị trường thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng.

Việc xây dựng thương hiệu và chỉ dẫn địa lý cho nông sản vùng cao cũng được quan tâm sát sao. Đến nay, nhiều sản phẩm chủ lực của đồng bào dân tộc thiểu số đã có chỗ đứng nhất định trên thị trường nhờ được hỗ trợ xây dựng bao bì, nhãn mác, chuẩn hóa quy trình sản xuất và kết nối với doanh nghiệp bao tiêu.

Cần cơ chế linh hoạt, nguồn lực mạnh cho giai đoạn 2026 - 2030

Từ thực tiễn triển khai, Sở Công Thương Lào Cai kiến nghị cần tiếp tục bố trí đủ và kịp thời nguồn vốn cho giai đoạn II của Chương trình (2026 - 2030). Đồng thời, cần có cơ chế linh hoạt để lồng ghép nguồn lực từ các chương trình khác; cho phép địa phương chủ động lựa chọn hình thức tổ chức xúc tiến thương mại phù hợp với đặc thù địa bàn.

Ngoài ra, cần khuyến khích sự tham gia mạnh mẽ của doanh nghiệp trong vai trò dẫn dắt chuỗi liên kết tiêu thụ nông sản vùng cao; đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động thương mại; và đặc biệt, có chính sách hỗ trợ lâu dài để nâng cao năng lực cho hợp tác xã, hộ sản xuất tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Có thể thấy, Chương trình mục tiêu quốc gia không chỉ là nguồn lực tài chính mà còn là cú hích chiến lược giúp địa phương như Lào Cai từng bước tháo gỡ các điểm nghẽn trong tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Từ đầu tư cơ sở vật chất, xúc tiến thương mại cho đến xây dựng chuỗi giá trị, tất cả đều được triển khai đồng bộ, với sự vào cuộc của chính quyền, doanh nghiệp, HTX và người dân.

Chặng đường phía trước vẫn còn không ít thách thức. Nhưng với quyết tâm chính trị cao, sự chủ động từ địa phương và nguồn lực được phân bổ hợp lý, tin rằng nông sản vùng cao Lào Cai sẽ không còn lặng lẽ nơi biên cương, mà sẽ từng bước chinh phục thị trường trong nước và vươn xa quốc tế.