Điểm sáng trong khai thác các FTA thế hệ mới

Cà Mau – vùng đất địa đầu cực Nam Tổ quốc, những năm gần đây đã có những bước chuyển mình ấn tượng, từ một địa phương có xuất phát điểm không nhiều lợi thế về hạ tầng, đến nay đã vươn lên thành một điểm sáng trong bản đồ kinh tế đối ngoại của cả nước. Năm 2024 đánh dấu cột mốc quan trọng khi lần đầu tiên FTA Index - một bộ chỉ số đánh giá hiệu quả thực hiện các cam kết FTA - được triển khai đồng bộ trên toàn quốc. Trong số 63 tỉnh, thành phố trên cả nước, tỉnh Cà Mau xuất sắc dẫn đầu, với 34,90 điểm.

Việc khai thác tốt lợi thế từ các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, UKVFTA và RCEP đã giúp kim ngạch xuất khẩu của Cà Mau trong năm 2024 đạt trên 1,2 tỉ USD, tăng 5,31% so với cùng kỳ và vượt kế hoạch đề ra.

Thủy sản, nhất là tôm và cua - mặt hàng chủ lực của tỉnh - tiếp tục đóng vai trò chủ đạo khi chiếm đến 88,4% tổng giá trị xuất khẩu. Hàng hóa của Cà Mau (chủ yếu là tôm, cua) đã có mặt tại hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, bao gồm Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Úc, Canada…

Sự đa dạng hóa thị trường không chỉ giúp nâng cao khả năng chống chịu trước biến động toàn cầu mà còn góp phần khẳng định thương hiệu thủy sản Việt Nam trên trường quốc tế.

Cùng với chính quyền địa phương, cộng đồng doanh nghiệp tại tỉnh Cà Mau đã nhanh chóng thích ứng, đầu tư mạnh vào công nghệ và nâng cao chất lượng sản phẩm. Đại diện Công ty Cổ phần Chế biến và Dịch vụ thủy sản Cà Mau (CASES) cho biết: “Để chinh phục những thị trường xuất khẩu khó tính, công ty đã xây dựng kế hoạch chi tiết cho từng mặt hàng, mở rộng chuỗi liên kết sản xuất với nông dân, đầu tư máy móc hiện đại, và cải tiến quy trình để nâng cao hiệu quả sản xuất. Công ty đang mở rộng tham gia các chuỗi liên kết sản xuất và chế biến với nông dân và các doanh nghiệp liên quan. Việc này giúp đảm bảo nguồn cung tôm chất lượng, nâng cao năng suất và tiêu chuẩn sản phẩm, không những cải thiện đời sống nông dân mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành”.

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Cà Mau Nguyễn Chí Thiện chia sẻ, qua ghi nhận thực tế, các doanh nghiệp xuất khẩu chủ lực của tỉnh rất chủ động tiếp cận, sử dụng C/O ưu đãi khi xuất khẩu vào các thị trường FTA để tận dụng tối đa các ưu đãi về thuế quan, nâng cao sức cạnh tranh và mở rộng thị phần. "Năm 2024, tỉnh Cà Mau được đánh giá cao trong bảng xếp hạng Chỉ số FTA của cả nước; đây là minh chứng rõ nét cho khả năng tận dụng cơ hội hội nhập của tỉnh và cộng đồng doanh nghiệp địa phương", ông Thiện nói.

Năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Cà Mau đạt trên 2,5 tỷ USD, chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả nước. Cho thấy, doanh nghiệp và chính quyền địa phương đang khai thác tốt lợi thế từ FTA, đặc biệt là các FTA thế hệ mới.

Nhận diện, chủ động khắc phục hạn chế

Bên cạnh những điểm sáng, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Cà Mau Nguyễn Chí Thiện cũng nhận thấy, doanh nghiệp thủy sản Cà Mau vẫn còn gặp một số khó khăn, như: việc áp dụng quy tắc xuất xứ của một số FTA còn phức tạp; năng lực chuyên trách về C/O của một số doanh nghiệp nhỏ và vừa còn hạn chế.

Cũng theo ông Thiện, kể từ ngày 15/10/2025, Sở Công Thương tỉnh Cà Mau đã được xác nhận đủ điều kiện và chính thức triển khai cấp C/O và văn bản chấp thuận. Từ đó đến nay, việc cấp C/O trực tiếp tại địa phương bước đầu đã mang lại hiệu quả thiết thực. Theo đó, giúp doanh nghiệp giảm chi phí, tiết kiệm thời gian đi lại, rút ngắn quy trình hoàn thiện hồ sơ xuất khẩu, nâng cao tính chủ động và kịp thời trong giao hàng; qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế sản phẩm tôm Cà Mau trên thị trường quốc tế.

Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Cà Mau Nguyễn Chí Thiện cho rằng, để tiếp tục khai thác tốt và có hiệu quả lợi thế từ các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, UKVFTA và RCEP, trong thời gian tới, đơn vị sẽ tăng cường tập huấn chuyên sâu về quy tắc xuất xứ, C/O ưu đãi theo từng FTA, nhất là mặt hàng thuỷ sản. Đẩy mạnh tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp lựa chọn mẫu C/O phù hợp, nâng cao kỹ năng chuẩn bị hồ sơ.

Đặc biệt, phối hợp chặt chẽ với Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương và các cơ quan liên quan cung cấp thông tin thị trường, cảnh báo rào cản kỹ thuật, cập nhật kịp thời các quy định mới. Đồng thời khuyến khích doanh nghiệp đầu tư hoàn thiện hệ thống dữ liệu truy xuất nguồn gốc, chuyển đổi số trong quản lý xuất xứ, hướng tới phát triển xuất khẩu bền vững.

"Tôi tin rằng, với nền tảng hiện tại, sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Công Thương, Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự triển khai đồng bộ các giải pháp của các cơ quan chuyên môn của tỉnh và sự chủ động của cộng đồng doanh nghiệp, tỷ lệ sử dụng C/O ưu đãi của doanh nghiệp tỉnh Cà Mau sẽ tiếp tục được nâng cao, góp phần khẳng định vị thế các sản phẩm thủy sản nói chung, tôm Cà Mau nói riêng trên thị trường quốc tế", Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Cà Mau Nguyễn Chí Thiện cho biết thêm.

Theo Sở Công Thương tỉnh Cà Mau, trong các FTA, EVFTA không chỉ mang lại ưu đãi thuế quan mà còn giúp nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp. Việc hiểu rõ và thực hiện đúng các quy định về xuất xứ và truy xuất nguồn gốc là yếu tố then chốt để hàng hóa Cà Mau tiếp tục vươn xa, khẳng định uy tín và duy trì niềm tin của đối tác châu Âu.