Trong bối cảnh các thị trường nhập khẩu ngày càng siết chặt yêu cầu về truy xuất nguồn gốc và xuất xứ hàng hóa, chứng nhận xuất xứ hàng hoá (CO) không chỉ là thủ tục thương mại bắt buộc mà đang trở thành yếu tố then chốt quyết định khả năng thâm nhập, đứng vững và cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam, đặc biệt là các sản phẩm có tiêu chuẩn cao như sữa.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Bình Minh – giảng viên Đại học Thương mại, Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) đã chỉ ra vai trò của CO trong việc “mở đường” cho sữa Việt Nam chinh phục các thị trường khó tính, đồng thời đề xuất những giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành sữa trong thời gian tới.

Khẳng định uy tín của hàng hóa “Made in Vietnam”

- Thưa ông, trong bối cảnh nhiều thị trường nhập khẩu đang ngày càng siết chặt các yêu cầu về nguồn gốc và xuất xứ hàng hóa, ông đánh giá như thế nào về vai trò của chứng nhận xuất xứ hàng hoá (CO) trong việc trợ lực cho sản phẩm sữa Việt thâm nhập sâu vào các thị trường khó tính?

- Ông Nguyễn Bình Minh: Chứng nhận xuất xứ hàng hóa không phải là một khái niệm mới, mà đã được sử dụng từ rất lâu trong thông lệ thương mại quốc tế như một công cụ để chứng minh hàng hóa được sản xuất tại quốc gia nào. Trước đây, việc kê khai và xin cấp CO chủ yếu gắn với các doanh nghiệp lớn, tham gia trực tiếp vào hoạt động xuất nhập khẩu chính ngạch. Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng hiện nay, CO đã trở thành một yếu tố gần như bắt buộc đối với mọi doanh nghiệp muốn vươn ra thị trường quốc tế.

Đối với sản phẩm sữa, vai trò của CO càng trở nên đặc biệt quan trọng. Những năm gần đây, sữa Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những nhóm sản phẩm có uy tín nhất định trên thị trường thế giới, nhờ quy mô sản xuất công nghiệp lớn, công nghệ hiện đại và chất lượng ngày càng được cải thiện. Chính vì vậy, nhiều thị trường vốn được coi là rất khó tính đã bắt đầu chấp nhận và mở cửa cho sữa Việt Nam.

Bên cạnh đó, Việt Nam hiện đang tham gia và hưởng lợi từ nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới. CO chính là “tấm vé thông hành” để các sản phẩm sữa Việt Nam được hưởng ưu đãi thuế quan, tiếp cận thuận lợi hơn với các thị trường trong khuôn khổ các FTA này. Khi sản phẩm có chất lượng tốt, lại được chứng minh rõ ràng về xuất xứ, việc thâm nhập vào những thị trường có tiêu chuẩn cao như Nhật Bản, Hàn Quốc hay khu vực Trung Đông trở nên khả thi hơn rất nhiều.

- Ông đánh giá như thế nào về năng lực cạnh tranh của ngành sữa Việt Nam hiện nay và việc đáp ứng các quy tắc xuất xứ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của sữa Việt ra sao, thưa ông? 

Ông Nguyễn Bình Minh: Ngành sữa Việt Nam hiện nay là một trong những ngành có nền tảng phát triển khá vững chắc. Trên thế giới, ngành sữa đã phát triển từ rất lâu, với sự tham gia của nhiều tập đoàn lớn. Tuy nhiên, trong vài chục năm trở lại đây, các thương hiệu sữa Việt Nam đã từng bước khẳng định được vị thế, không chỉ trong nước mà còn trên thị trường quốc tế.

Chúng ta đã có những doanh nghiệp sữa không chỉ xuất khẩu sản phẩm ra nước ngoài, mà còn đầu tư trực tiếp, mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh tại các thị trường quốc tế. Điều này cho thấy năng lực cạnh tranh của ngành sữa Việt Nam đã được nâng lên một tầm cao mới.

Cùng với đó, sản lượng sữa ngày càng tăng, chất lượng ngày càng được cải thiện đã tạo ra nhu cầu tất yếu phải mở rộng xuất khẩu. Trong bối cảnh Việt Nam tham gia nhiều FTA, các sản phẩm sữa có đầy đủ chứng nhận xuất xứ sẽ được hưởng ưu đãi lớn về thuế quan, qua đó nâng cao sức cạnh tranh so với sản phẩm cùng loại từ các quốc gia khác.

Đặc biệt, uy tín của hàng hóa “Made in Vietnam” trong những năm gần đây ngày càng được nâng cao. Việt Nam không còn được nhìn nhận là quốc gia sản xuất hàng giá rẻ, mà là quốc gia sản xuất hàng hóa có chất lượng, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Đây là nền tảng quan trọng để sữa Việt Nam trở thành một mặt hàng xuất khẩu mũi nhọn trong thời gian tới.

Sữa Việt hoàn toàn có thể chinh phục những thị trường tiêu chuẩn cao

- Vậy, để sữa Việt Nam trở thành một mặt hàng xuất khẩu mũi nhọn, theo ông, cần tập trung vào những giải pháp nào, đặc biệt từ việc đảm bảo các quy tắc xuất xứ?

Ông Nguyễn Bình Minh: Xuất xứ hàng hóa là yếu tố hỗ trợ rất lớn cho các doanh nghiệp làm ăn chính thức và bài bản. Tuy nhiên, để CO thực sự phát huy giá trị, doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về sản xuất, quản lý và kiểm soát chất lượng.

Quy trình sản xuất càng được kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ thì việc chứng minh xuất xứ và truy xuất nguồn gốc càng hiệu quả. Khi đó, mức độ tin cậy của sản phẩm trên thị trường quốc tế sẽ càng cao.

Bên cạnh việc tuân thủ đầy đủ các quy định của Nhà nước trong quá trình sản xuất và xin cấp CO, doanh nghiệp sữa Việt Nam cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, đặc biệt là quản trị sản xuất, kinh doanh điện tử và sản xuất thông minh.

Khi các quy trình được số hóa, dữ liệu về chất lượng, an toàn, hàm lượng dinh dưỡng… sẽ được lưu trữ và truy xuất dễ dàng, phục vụ hiệu quả cho việc chứng minh xuất xứ và đáp ứng yêu cầu của các thị trường khó tính.

Ông Nguyễn Bình Minh:Chứng nhận xuất xứ không chỉ là một tờ giấy, mà là minh chứng cho cả một hệ thống sản xuất minh bạch, hiện đại và có trách nhiệm. Khi làm tốt điều này, sữa Việt Nam hoàn toàn có thể tự tin chinh phục những thị trường có tiêu chuẩn cao và văn minh.

- Xin cảm ơn ông!