Bốn trụ cột cho kỷ nguyên xanh và số hóa

Trong bối cảnh toàn cầu hóa đang đối mặt với những rào cản thương mại gia tăng, biến động địa chính trị và cạnh tranh chiến lược giữa các quốc gia lớn, Thụy Điển đã công bố một chiến lược công nghiệp toàn diện nhằm đảm bảo vị thế quốc gia là trung tâm đổi mới và công nghệ hàng đầu thế giới.

Chiến lược này không chỉ là phản ứng chính sách trước thách thức toàn cầu, mà còn là một lời khẳng định mạnh mẽ cho tương lai của nền công nghiệp Thụy Điển trong thời đại chuyển đổi xanh và số hóa.

Thụy Điển vốn là một quốc gia có nền công nghiệp định hướng đổi mới mạnh mẽ, với truyền thống dẫn đầu trong các lĩnh vực như công nghệ sạch, kỹ thuật cơ khí chính xác, ICT và dược phẩm. Tuy nhiên, lợi thế cạnh tranh này đang bị đe dọa nghiêm trọng bởi hai yếu tố chính:

Sự gia tăng của các chính sách bảo hộ thương mại: Nhiều quốc gia đang áp dụng trợ cấp lớn và rào cản thuế quan nhằm bảo vệ ngành công nghiệp trong nước, gây mất cân bằng trong cạnh tranh toàn cầu.

Áp lực từ chuyển đổi công nghệ và bất ổn địa chính trị: Doanh nghiệp Thụy Điển phải đối mặt với nhu cầu đổi mới nhanh chóng, trong khi vẫn đảm bảo tính bền vững và khả năng phục hồi chuỗi cung ứng.

Theo Bộ trưởng Năng lượng, Kinh doanh và Công nghiệp Ebba Busch, mục tiêu của chiến lược là xây dựng ngành công nghiệp “công nghệ dẫn đầu, cạnh tranh toàn cầu”. Bộ trưởng Tài chính Elisabeth Svantesson nhấn mạnh, tăng trưởng công nghiệp sẽ là nền tảng để Thụy Điển duy trì phúc lợi xã hội và năng lực quốc phòng.

Chiến lược công nghiệp 2025 được xây dựng xoay quanh bốn trụ cột chính, kết nối từ nghiên cứu tới triển khai thực tế:

Thứ nhất, nghiên cứu và đổi mới sáng tạo để dẫn đầu công nghệ, tăng cường đầu tư vào các cụm công nghệ xuất sắc (excellence clusters) và các lĩnh vực công nghệ chiến lược. Cơ quan đổi mới Vinnova được giao nhiệm vụ chủ đạo trong việc triển khai các sáng kiến này. Đây được coi là cải cách lớn nhất về chính sách công nghệ và đổi mới trong một thập kỷ.

Thứ hai, tăng khả năng chống chịu và đảm bảo chuẩn bị cung ứng. Trong một thế giới đầy bất ổn, việc đảm bảo tự chủ công nghệ và nguồn cung nguyên liệu đầu vào trở nên sống còn. Các biện pháp nâng cao khả năng phục hồi chuỗi cung ứng và bảo vệ chiến lược quốc gia được lồng ghép trong các chương trình công nghiệp.

Thứ ba, chia sẻ rủi ro và tài chính cho ngành công nghiệp chuyển đổi. Cải thiện khả năng tiếp cận vốn và chia sẻ rủi ro đầu tư, đặc biệt trong các lĩnh vực đổi mới và công nghệ cao. Chính phủ xem đây là điều kiện tiên quyết để thu hút doanh nghiệp mới và khuyến khích các công ty hiện tại mở rộng quy mô hoạt động tại Thụy Điển.

Thứ tư, tạo lập các điều kiện nền tảng ổn định cho ngành công nghiệp. Bao gồm cải thiện cơ sở hạ tầng, hệ thống thuế và thủ tục hành chính. Một trong những điểm nhấn là đơn giản hóa quy trình cấp phép môi trường, vấn đề từng được doanh nghiệp phản ánh là rào cản lớn khi muốn đầu tư vào các lĩnh vực xanh hoặc phát triển dự án mới.

Sáng kiến “một cửa” (one-stop shop) cho xử lý hồ sơ môi trường được đề xuất để đảm bảo thời gian xử lý dự án trong khung thời gian hợp lý và minh bạch.

Triển vọng hợp tác với doanh nghiệp Việt

Về triển vọng hợp tác rất rộng mở khi hai nước đã nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược về Khoa học-Công nghệ & Đổi mới sáng tạo. Theo Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, quốc gia Bắc Âu này dẫn đầu EU về đổi mới sáng tạo (EIS 2025) với đầu tư R&D khoảng 3,4% GDP, sở hữu các trung tâm nghiên cứu hàng đầu như Kista, Ericsson… Đây là cơ hội cho doanh nghiệp Việt trong các lĩnh vực công nghệ cao, năng lượng sạch, AI, số hóa.

Thương vụ cũng nhận định, Thụy Điển đang dẫn đầu làn sóng đầu tư Bắc Âu vào Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực xanh và chuyển đổi số. Doanh nghiệp Việt cần chuẩn bị hạ tầng, chính sách và cấu trúc quản trị để đón dòng vốn này.

Bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy, Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, khẳng định: “Cơ hội lớn nhất là nhu cầu Bắc Âu về giải pháp công nghệ linh hoạt, tiết kiệm và khả năng tùy biến cao, từ chính phủ số, y tế, giáo dục đến năng lượng và nông nghiệp”.

Với tầm nhìn và nguồn lực mạnh mẽ, Chiến lược Công nghiệp 2025 của Thụy Điển không chỉ thúc đẩy nội lực quốc gia mà còn mở ra những cơ hội hợp tác chiến lược cho các đối tác quốc tế, trong đó có Việt Nam.