Việt Nam xuất khẩu trên 1,17 triệu tấn cà phê, thu về gần 4,7 tỷ USD

Trong 15 ngày đầu tháng 11/2024, nước ta chỉ xuất khẩu 20.933 tấn cà phê, giá trị đạt trên 122 triệu USD. Theo đó, sản lượng giảm 44,8% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng giá trị lại tăng 1,8%. Giá cà phê xuất khẩu bình quân trong kỳ tăng tới 84% so với cùng kỳ, từ 3.157 USD/tấn kỳ trước lên 5.818 USD/tấn tại kỳ này.

Về thị trường xuất khẩu, 10 tháng năm 2024,Liên minh châu Âu (EU) tiếp tục là thị trường xuất khẩu cà phê lớn nhất của Việt Nam trong 10 tháng đầu năm, chiếm tỷ trọng 39% về lượng và 38% về kim ngạch, đạt 449.191 tấn, kim ngạch hơn 1,7 tỷ USD, giảm 6,5% về lượng nhưng tăng 51,8% về kim ngạch so với cùng kỳ năm ngoái.

Việt Nam xuất khẩu trên 1,17 triệu tấn cà phê, thu về gần 4,7 tỷ USD

Các thị trường xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam nói chung và trong khối EU nói riêng gồm Đức, Italy và Tây Ban Nha, với kim ngạch đạt lần lượt là 504,8 triệu USD, 369,2 triệu USD và 368 triệu USD, tăng 50,4%, 38,7% và 87,5%. Một số thị trường lớn khác như Nhật Bản, Mỹ, Nga cũng ghi nhận kim ngạch tăng mạnh dù khối lượng giảm.

Trong khi đó, châu Á đang nổi lên là thị trường xuất khẩu nhiều tiềm năng của cà phê Việt Nam. Xuất khẩu cà phê sang hầu hết thị trường trong khu vực như Philippines, Indonesia, Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia... đều ghi nhận tăng trưởng mạnh hai đến ba con số cả về lượng và kim ngạch so với cùng kỳ năm trước.

Theo Hiệp Hội Cà Phê - Ca cao Việt Nam (Vicofa), niên vụ 2023-2024 Việt Nam xuất khẩu 1,45 triệu tấn cà phê, kim ngạch gần 5,43 tỷ USD, giảm 12,7% về lượng nhưng tăng 33,0% về giá trị so với niên vụ 2022-2023 nhờ giá tăng cao (Đây là mức kim ngạch cao nhất trong các niên vụ từ trước đến nay.

Niên vụ cà phê 2023-2024 là một niên vụ có biến động giá cao và nhanh nhất trong các niên vụ cà phê từ trước đến nay. Nguồn hàng xuất khẩu đã thiếu từ cuối vụ 2022- 2023. Giá cà phê tăng cao liên tục từ đầu vụ. Từ đầu tháng 9/2023 giá đã khoảng 63.000 đồng/kg. Thời điểm cao nhất trong niên vụ, giá cà phê đạt ở mức khoảng 125.000 đồng/kg.

Vì vậy đây là một niên vụ gây nhiều khó khăn và rủi ro cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong việc thực hiện hợp đồng xuất nhập khẩu.

Về tình hình nhập khẩu, kết thúc niên vụ 2023- 2024, Việt Nam nhập khẩu khoảng 138.922 tấn cà phê với kim ngạch trên 526,84 triệu USD, tăng khoảng 36,1% về khối lượng và tăng khoảng 75,8% về giá trị so với niên vụ 2022- 2023. Trong đó, khối lượng cà phê nhân nhập khẩu là 120.100 tấn với trị giá 423,2 triệu USD, chiếm tới 86,5% khối lượng cà phê nhập khẩu và 80,3% giá trị.

Ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), cho biết, giá cà phê nhân tăng lên 125.000-130.000 đồng/kg. Với mức giá này, nông dân lãi khoảng 85.000-90.000đồng/kg nhưng họ vẫn giữ lại hàng.

Nếu tính năng suất trung bình 4 tấn hạt/ha, chỉ cần trồng 3ha cà phê nông dân đã trúng tiền tỷ.

Các nhà rang xay trên thế giới cho biết, trong công thức rang xay phổ biến hiện nay, tỉ lệ phối trộn cà phê Robusta đã lên đến 30-40%, thay cho tỉ lệ trước đây chỉ 20-30%.

Điều này cho thấy, Việt Nam - nhà sản xuất và xuất khẩu Robusta hàng đầu thế giới, đóng vai trò quan trọng trong cơn sốt giá này. Tuy nhiên, năm nay, thời tiết bất lợi với mưa lớn kéo dài đã làm chậm vụ thu hoạch và giảm chất lượng cà phê.

Tình trạng này khiến nguồn cung cà phê, vốn không được dồi dào nay còn khan hiếm hơn dù đã vào niên vụ thu hoạch mới. Do đó, giá cà phê trong nước và thế giới càng bị đẩy lên cao hơn.

Nguồn cung cà phê lớn nhất thế giới là Brazil đã thu hoạch xong từ tháng 7 vừa qua, nhưng sản lượng giảm khá mạnh so với dự đoán ban đầu.

Tương tự, tại Việt Nam sản lượng cà phê niên vụ 2024-2025 được dự đoán sụt giảm đáng kể. Ngoài ra, thời tiết thất thường làm cà phê của nước ta chín muộn, ảnh hưởng đến sản lượng xuất khẩu ở thời điểm hiện tại.

Hiện, cân bằng về giá giữa bên cung và bên cầu bị chênh lệch mạnh. Người mua đợi giá hạ còn người bán đợi giá tăng. Hai bên chưa tìm được giá chung để tiến hành thương vụ nên nhiều giao dịch bị chững lại. Thậm chí, nhiều thương lái “ém hàng” đợi cà phê lên giá cao hơn mới tung ra thị trường. Khách mua hàng quốc tế thì vẫn còn hàng dự trữ nên chưa vội chốt đơn.

Lượng cà phê xuất khẩu của Việt Nam trong các tháng cuối năm nay sẽ phục hồi do đã vào vụ thu hoạch niên vụ mới 2024-2025 và nhu cầu cuối năm tăng lên. Tuy nhiên, ông Nguyễn Nam Hải cho rằng xu hướng giá cà phê trong những ngày tới vẫn rất khó dự đoán.

Ông Trịnh Đức Minh - Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột, cho biết, sản lượng cà phê năm nay giảm không chỉ vì thời tiết mà còn do nông dân chuyển đổi sang xen canh các cây trồng khác như sầu riêng để đáp ứng nhu cầu tăng cao từ Trung Quốc. Do đó, nguồn cung cà phê ở nước ta cho xuất khẩu càng bị siết chặt hơn đã thúc đẩy giá cà phê trên toàn cầu tăng cao.

Lãnh đạo VICOFA cũng thừa nhận, nông dân Việt Nam đang đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì mức giá cà phê ở ngưỡng cao nhờ khả năng tự chủ tài chính và khả năng bảo quản cà phê lâu dài (trữ được từ 1-2 năm).

Tuy nhiên, ông Minh cũng cảnh báo, giá Robusta Việt Nam đang ở mức quá cao, khiến các nhà nhập khẩu phàn nàn. Trong thời gian ngắn, họ vẫn cần Robusta Việt Nam, bởi người tiêu dùng đã quen thuộc với hương vị. Nhưng nếu giá cao kéo dài, các nhà nhập khẩu có thể thay đổi công thức, ảnh hưởng đến xuất khẩu.

Ông cho rằng, mức giá khoảng 100.000 đồng/kg sẽ hài hòa lợi ích các bên và giúp cà phê Việt Nam phát triển bền vững.

Trên thị trường thế giới, trong phiên giao dịch ngày 29/11, giá cà phê Robusta trên sàn London giao tháng 1/2025 vọt lên ngưỡng 5.565 USD/tấn. Mức giá này cao hơn kỷ lục cũ 38 USD, được ghi nhận vào ngày 26/9 là 5.527 USD/tấn.

Trong khi đó, giá cà phê Arabica trên sàn New York giao tháng 3/2024 cũng tăng lên mức 323,05 cent/lb - cao nhất kể từ năm 1977 đến nay.

Ở vùng trồng cà phê Tây Nguyên đang bước vào vụ thu hoạch. Thông thường, thời điểm này giá cà phê sẽ hạ nhiệt do nguồn cung dồi dào. Tuy nhiên, năm nay cả giá cà phê tươi và cà phê nhân lại rủ nhau tăng mạnh.

Tại thị trường nội địa, giá cà phê nhân xô cũng tăng không ngừng nghỉ. Đến sáng 29/11, loại hạt này đã vọt lên 131.200 đồng/kg - sắp chạm đỉnh lịch sử 134.000 đồng/kg ghi nhận hồi cuối tháng 4 năm nay.

Mới đây, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) cơ sở tại Brazil đã hạ dự báo sản lượng cà phê niên vụ 2024-2025 của nước này xuống còn 66,4 triệu bao loại 60kg, giảm 3,5 triệu bao. Lý do chính đến từ sự sụt giảm sản lượng cà phê Arabica là do thời tiết khắc nghiệt.

Xuất khẩu cà phê của Brazil niên vụ 2024-2025 cũng được dự báo giảm 5% so với dự đoán trước, xuống còn 44,25 triệu bao, thấp hơn 2,5 triệu bao so với niên vụ trước.

Theo I&M Smith, sản lượng cà phê toàn cầu niên vụ từ tháng 10/2024 đến tháng 9/2025 dự báo đạt khoảng 169,5 triệu bao, trong khi nhu cầu khoảng 171,5 triệu bao. Với dự báo này, cung - cầu cà phê có khả năng sẽ thâm hụt nhẹ trong niên vụ 2024-2025 và tùy thuộc vào biến động thời tiết.