Vùng đất hội tụ vẻ đẹp nguyên sơ và văn hóa đặc sắc

Vùng núi cao của tỉnh Thanh Hóa là một “kho vàng” đang chờ được khai phá trong lĩnh vực du lịch cộng đồng. Nằm ở phía Tây tỉnh, khu vực này có địa hình đồi núi trùng điệp, thung lũng xanh, sông suối uốn quanh, cùng với đông đảo dân số là đồng bào dân tộc thiểu số như Thái, Mường, Dao, Mông… đã tạo nên cảnh quan thiên nhiên và bản sắc văn hóa rất riêng.

Nhiều bản làng nơi đây đã mở cửa đón khách du lịch dưới dạng homestay, trải nghiệm văn hóa, du lịch sinh thái cộng đồng – một xu hướng ngày càng được nhiều người ưa chuộng. Tỉnh Thanh Hóa cũng đã xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn, đặt mục tiêu liên kết, nâng cấp hạ tầng, phát triển các sản phẩm du lịch bản địa.

Xã Phú Lệ (huyện Quan Hóa cũ, sáp nhập các xã Phú Lệ, Phú Sơn và Phú Thanh) có diện tích khoảng 139,5 km² và dân số khoảng 6.677 người. Đây là xã miền núi cao với điều kiện kinh tế – xã hội còn nhiều khó khăn, nhưng đổi lại là cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, hùng vĩ và gần như chưa bị tác động, rất phù hợp để phát triển du lịch cộng đồng, trải nghiệm sinh thái hay du lịch tâm linh.

Đáng chú ý là Di tích lịch sử cấp Quốc gia Hang Co Phường (hay còn gọi là Hang Co Phương, bản Sại), nơi đây vào năm 1953, 11 dân công hỏa tuyến đã hy sinh anh dũng trong hang khi phục vụ chiến dịch Thượng Lào. Hang Co Phường vừa là giá trị lịch sử, vừa là điểm đến du lịch tâm linh mang dấu ấn sâu sắc, đồng thời là địa chỉ đỏ về giáo dục truyền thống cách mạng.

Bên cạnh đó, Phú Lệ còn có bản Bản Hang, một thung lũng nằm giữa núi rừng cạnh sông Mã, nhà sàn truyền thống, ruộng đồng trù mật, cảnh thiên nhiên thơ mộng.

Qua đó, xã có thể khai thác đa dạng loại hình du lịch như du lịch trải nghiệm, du khách sẽ ở nhà sàn, tham gia làm ruộng, học nghề thủ công; du lịch sinh thái, cộng đồng, trekking, khám phá hang động, ngắm cảnh; du lịch tâm linh với di tích  lịch sử cấp quốc gia Hang Co Phường.

Tuy vậy, theo báo cáo của xã Phú Lệ, du lịch tại đây vẫn chưa xứng với tiềm năng. Dù đã có 35 hộ dân đầu tư nhà du lịch cộng đồng với 105 giường, trong giai đoạn 2020-2025 đón khoảng 16.700 lượt khách (trong đó hơn 11.200 khách quốc tế), doanh thu du lịch đạt khoảng 2,35 tỷ đồng. So với tiềm năng thì đây vẫn là con số nhỏ, chưa xứng tầm.

Khát vọng vươn lên nhờ du lịch cộng đồng

Nhận thấy rõ tiềm năng, lợi thế cũng như những khó khăn còn tồn tại, chính quyền xã Phú Lệ đã xác định mục tiêu đưa du lịch thành ngành kinh tế mới của địa phương, cùng với đó kế hoạch cụ thể, rõ ràng và bài bản.

Ông Nguyễn Văn Bình, Chủ tịch UBND xã Phú Lệ cho biết, xác định rõ tiềm năng, lợi thế, Đại hội đại biểu Đảng bộ xã lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đã đề ra quyết tâm cao đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mới của địa phương, nhằm cải thiện, nâng cao hơn nữa đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.

Theo ông Nguyễn Văn Bình, chính quyền địa phương sẽ đẩy mạnh công tác quảng bá, xúc tiến kêu gọi đầu tư, phát triển mô hình du lịch cộng đồng tại Bản Hang, Bản En; phát triển du lịch tâm linh tại Hang Co Phường; liên kết với khu du lịch Pù Luong và các địa danh lân cận để hình thành chuỗi du lịch sinh thái nghỉ dưỡng.

Đồng thời, chính quyền yêu cầu cán bộ, đảng viên đi đầu trong tuyên truyền và vận động người dân tham gia xây dựng du lịch cộng đồng. Người dân trong xã cũng chủ động chuyển đổi nhận thức từ chủ yếu làm nương rẫy, sản xuất nông nghiệp giản đơn sang mở nhà kinh doanh lưu trú, làm dịch vụ du lịch, tham gia dệt thổ cẩm, làm quà lưu niệm, giới thiệu trải nghiệm bản địa.

Khi du lịch phát triển hơn, người dân bản địa có cơ hội tăng thu nhập, không chỉ từ nông nghiệp truyền thống mà từ các dịch vụ lưu trú, ẩm thực, hướng dẫn du lịch, bán sản phẩm bản địa. Nhờ đó, đời sống vật chất và tinh thần của người dân Phú Lệ sẽ được cải thiện rõ rệt, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững, vươn lên làm giàu từ chính tiềm năng của quê hương.

Xã Phú Lệ với lợi thế từ thiên nhiên, lịch sử và đa dạng văn hóa đang đứng trước thời cơ lớn để khai phá du lịch cộng đồng. Nếu kế hoạch được triển khai đồng bộ, người dân vùng cao sẽ thực sự được nâng cao đời sống, trở thành chủ thể trong phát triển kinh tế của chính mình.