Trên những cánh rừng hoang sơ của dãy Tam Đảo quanh năm mây phủ, mật ong Tam Đảo được kết tinh từ hàng ngàn loài hoa rừng tự nhiên, mang trong mình hương vị nguyên bản, thuần khiết và đậm đà bản sắc vùng cao. Không chỉ là sản phẩm đặc hữu của địa phương, mật ong nơi đây còn là biểu tượng của sự gắn bó giữa thiên nhiên và bàn tay cần mẫn của đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống quanh vùng núi rừng Đông Bắc.

Đối với người dân nơi đây, nuôi ong lấy mật không đơn thuần là sinh kế, mà còn là nghề truyền thống cha truyền con nối, gắn bó chặt chẽ với rừng, với mùa hoa, với quy luật tự nhiên. Mỗi giọt mật là kết quả của sự chăm chỉ, tinh tế trong cách chọn đàn, dựng tổ, khai thác đúng vụ, đảm bảo mật ong “chín” – đúng nghĩa của sự kỳ công và tôn trọng tự nhiên.

Trong bối cảnh phát triển nông sản vùng cao gắn với chuyển đổi số và chuỗi giá trị bền vững, mật ong Tam Đảo (Honeco) nổi lên như một sản phẩm tiêu biểu, có tiềm năng phát triển thành thương hiệu quốc gia. Vừa là đặc sản bản địa, vừa mang giá trị dược liệu và văn hóa, sản phẩm này xứng đáng được đầu tư, quảng bá, và đồng hành để vươn xa hơn, trở thành niềm tự hào của nông sản miền núi phía Bắc. Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với bà Lê Thị Nga - Tổng Giám đốc Công ty CP Ong Tam Đảo (Honeco) về hành trình đưa sản phẩm đặc trưng của vùng dân tộc thiểu số và miền núi Vĩnh Phúc chinh phục người tiêu dùng.

Bà Lê Thị Nga - Tổng Giám đốc Công ty CP Ong Tam Đảo (Honeco )

Từ Tam Đảo đến mọi miền đất nước

- Thưa bà, Honeco là một trong số ít doanh nghiệp miền núi phát triển sản phẩm theo hướng chế biến sâu và đã chinh phục được người tiêu dùng cả trong nước và trên thị trường quốc tế. Hiện nay, sản phẩm Honeco đã vào được các kênh phân phối nào ở thị trường nội địa?

Bà Lê Thị Nga: Các sản phẩm của Honeco đã có mặt ở nhiều kênh phân phối lớn như Saigon Co.op, hệ thống siêu thị GO!, Tomita… Ngoài ra, chúng tôi còn hiện diện ở một số chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch tại các tỉnh và đang từng bước mở rộng chuỗi nhượng quyền “Thế giới mật ong Honeco”.

Honeco cũng đã khai thác mạnh mẽ kênh thương mại điện tử và hiện sản phẩm đã có gian hàng trên Shopee, Tiki, Lazada, TikTok Shop. Chúng tôi còn tận dụng các nhóm cộng đồng trực tuyến để đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng. Đây là chiến lược đa kênh giúp sản phẩm vùng cao tiếp cận thị trường cả chiều rộng lẫn chiều sâu.

Tiêu chuẩn hiện đại và rào cản không tên

- Trong hành trình tiêu thụ mật ong Tam Đảo vào hệ thống phân phối hiện đại, Honeco đã gặp phải những rào cản cụ thể nào?

Bà Lê Thị Nga: Trong hành trình tiêu thụ sản phẩm của mình từ năm 2002 đến bây giờ, khi bắt đầu tiếp cận với hệ thống phân phối hiện đại, chúng tôi mới nhận ra hàng loạt tiêu chuẩn “khắt khe” nhưng thực ra là cần thiết. Đó là tem nhãn, hồ sơ pháp lý, rồi quy chuẩn bao bì. Mỗi siêu thị có một “bộ tiêu chuẩn” riêng, và để được chấp nhận đưa hàng vào, chúng tôi phải chuẩn hóa mọi thứ từ A đến Z.

Không chỉ là thủ tục, mà còn là năng lực kiểm soát chất lượng. Honeco thu gom mật ong từ hàng trăm hộ nuôi ong, mỗi nơi lại có điều kiện khác nhau, phương pháp khai thác khác nhau. Làm sao để đảm bảo chất lượng đồng đều? Làm sao để chứng minh cho hệ thống phân phối thấy rằng sản phẩm mình có nguồn gốc rõ ràng, an toàn tuyệt đối?

Đó là cả một hành trình vừa làm, vừa học, vừa hoàn thiện. Chúng tôi từng mất hàng tháng chỉ để “sửa” bao bì, cập nhật mã vạch, chứng nhận, hồ sơ công bố sản phẩm theo đúng quy định của từng nhà phân phối. Nhưng đến giờ nhìn lại, tôi thấy tất cả những rào cản ấy chính là bước đệm để doanh nghiệp mình trưởng thành và chuyên nghiệp hơn.

Mật ong Honeco được chuẩn hoá từ vùng nguyên liệu (Ảnh: Honeco)

Hành trình chuẩn hóa: Từ đàn ong đến kệ siêu thị

- Honeco đã có những nỗ lực gì để nâng cao chất lượng, truy xuất nguồn gốc, cải tiến mẫu mã… nhằm đáp ứng tiêu chuẩn của các kênh phân phối nội địa? Theo bà, còn thiếu yếu tố nào để doanh nghiệp miền núi dễ dàng “bắt tay” với siêu thị Việt?

Bà Lê Thị Nga: Trong hơn 20 năm qua, chúng tôi không ngừng chuẩn hóa toàn bộ chuỗi giá trị, từ con ong, vùng nuôi đến sản phẩm cuối cùng. Nuôi ong không chỉ là thu mật. Chúng tôi lựa chọn giống ong cho năng suất cao, tập huấn kỹ thuật sinh học cho bà con. Đó là hướng dẫn bà con tuyệt đối không dùng kháng sinh, không cho ăn đường vào mùa khai thác, đảm bảo chất lượng mật nguyên bản.

Chúng tôi còn kết hợp mật ong với nông sản bản địa như chanh leo, quất, gừng, nghệ… để tạo ra các sản phẩm giá trị gia tăng. Mật ong không chỉ để ăn, nó là món quà, là bài thuốc, là biểu tượng văn hóa. Vì vậy, bao bì của Honeco được thiết kế để truyền tải thông điệp: Tự nhiên - Nguyên bản - An toàn.

Về kiểm soát chất lượng, chúng tôi kiểm tra mẫu 100% lô nguyên liệu, đảm bảo chỉ tiêu C4 dưới 7% - theo đúng tiêu chuẩn quốc tế. Nhưng chưa dừng lại ở đó, nay Honeco đã chuyển sang kiểm tra C3 - mức kiểm soát sâu hơn, khắt khe hơn, đặc biệt với các thị trường như EU.

Sản phẩm mật ong Honeco đảm bảo đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe của thị trường (Ảnh: Honeco)

Honeco áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng quốc tế như FSSC 22000, GMP; hợp tác với Học viện Nông nghiệp 1 để áp dụng công nghệ 4.0, gắn chip theo dõi đàn ong nhằm đảm bảo truy xuất nguồn gốc. Đây là điều kiện tiên quyết để tồn tại trong hệ thống phân phối hiện đại.

Tuy nhiên, điều chúng tôi cần nhất vẫn là cơ hội và sự tin tưởng từ các hệ thống siêu thị. Mật ong không phải là mặt hàng thiết yếu, nên thường bị “lép vế” về vị trí trưng bày. Giá trị thương mại không lớn, nhưng giá trị văn hóa, y học và dinh dưỡng lại rất cao. Do đó, nếu các siêu thị ưu tiên hỗ trợ, bố trí khu vực trưng bày đẹp, truyền thông sản phẩm tốt thì doanh nghiệp miền núi như chúng tôi sẽ có động lực lớn để phát triển.

Mở lòng, mở kệ và mở cơ hội

- Nếu có một thông điệp gửi tới các nhà phân phối trong nước, các hệ thống siêu thị thuần Việt, bà muốn nói điều gì để kêu gọi sự đồng hành với các doanh nghiệp sản xuất tại miền núi, vùng dân tộc?

Bà Lê Thị Nga: Tôi chỉ mong các hệ thống phân phối “mở lòng, mở quầy, mở cơ hội”. Mở lòng để hiểu sản phẩm miền núi không chỉ là món hàng – mà là giấc mơ, là tâm huyết, là sinh kế của hàng ngàn người dân bản địa. Mở quầy kệ ở những vị trí đẹp, không né tránh những ngành hàng có giá trị thấp nhưng ý nghĩa cao. Và mở cơ hội – để doanh nghiệp như chúng tôi không phải “xếp hàng” mãi mới được đứng vào sân chơi lớn.

Chúng tôi không chỉ bán mật ong. Chúng tôi đặt niềm tin vào thiên nhiên, vào bà con miền núi, vào sức khỏe cộng đồng. Chúng tôi sẵn sàng đầu tư lâu dài, phát triển chuỗi “Thế giới mật ong” như không gian trải nghiệm sản phẩm bản địa.

Nếu có sự đồng hành đúng nghĩa từ các siêu thị, chính quyền, truyền thông – thì những sản phẩm tưởng như nhỏ bé của miền núi sẽ không còn đứng bên lề, mà sẽ trở thành thương hiệu tự hào của người Việt trên đất Việt.

Xin cảm ơn bà!