Đồng bào vùng cao là chủ thể trong chuỗi liên kết

Mới đây, xã Tân Uyên phối hợp với Trường Đại học Nông Lâm Bắc Giang tổ chức Hội thảo “Giải pháp xây dựng hệ sinh thái nông nghiệp - du lịch bền vững theo chuỗi liên kết”. Đây là sự kiện quy tụ đại diện chính quyền địa phương, doanh nghiệp, chuyên gia, nhà khoa học cùng bà con nông dân - những người trực tiếp sản xuất, giữ vai trò trung tâm của quá trình phát triển.

Tại hội thảo, TS Dương Đình Đức - Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Tân Uyên nhấn mạnh: Tân Uyên có nhiều sản phẩm đặc sản như chè shan tuyết, gạo Séng Cù, mật ong rừng. Nhưng điểm yếu lâu nay là sản xuất còn nhỏ lẻ, thiếu chuỗi liên kết, chưa xây dựng được thương hiệu mạnh. Ông nhấn mạnh: “Nếu không có chuỗi liên kết, nông sản vẫn chỉ dừng lại ở quy mô nhỏ lẻ, khó tạo sức bật bền vững”.

Từ góc độ quản lý nhà nước, ông Hà Trọng Hải - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu cho rằng phát triển nông nghiệp gắn với du lịch là xu hướng tất yếu. Lai Châu sẽ lắng nghe và cụ thể hóa ý kiến của doanh nghiệp, chuyên gia để đưa ra chính sách sát với thực tế, đồng thời coi đồng bào dân tộc là chủ thể và đối tượng hưởng lợi trực tiếp từ các mô hình phát triển.

Ở vùng cao, việc nâng cao thu nhập cho người dân không thể chỉ dựa vào trồng trọt truyền thống. Khi nông sản được tích hợp vào sản phẩm du lịch, giá trị không chỉ dừng lại ở bán lẻ mà còn lan tỏa thành trải nghiệm văn hóa. Điều này mở lối tiêu thụ bền vững, giúp bà con chủ động tham gia thị trường thay vì phụ thuộc thương lái.

Kết nối nông sản bản địa với sản phẩm du lịch

Tại hội thảo, TS Phạm Bảo Dương - Giám đốc Trường Đại học Nông Lâm Bắc Giang đưa ra khung giải pháp: phải xây dựng hệ sinh thái liên kết chặt chẽ giữa nhà quản lý - nhà khoa học - doanh nghiệp - ngân hàng - nông dân - cộng đồng địa phương. Ông nhấn mạnh: “Nếu thiếu sự tham gia đồng bộ, hệ sinh thái sẽ không thể hình thành và bền vững".

Để minh chứng cho lợi ích của chuỗi liên kết, ông Nguyễn Đăng Cường – Giám đốc Công ty TNHH Lucavi đề xuất: cần quy hoạch vùng nguyên liệu tập trung, chuẩn hóa quy trình canh tác, áp dụng chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm đặc sản. Doanh nghiệp và nông dân phải cùng chia sẻ lợi ích và rủi ro. Chỉ có như vậy mới tạo ra sản phẩm hàng hóa đủ sức cạnh tranh và đứng vững trên thị trường.

Hướng phát triển dược liệu cũng được nhấn mạnh tại hội thảo. Thầy thuốc ưu tú Đỗ Tiến Sỹ - Giám đốc Công ty TNHH MTV TraphacoSapa cho biết, Lai Châu có nguồn dược liệu phong phú như sâm, đương quy, actisô. “Chỉ riêng sản phẩm từ cây actisô ở Sa Pa đã mang lại doanh thu khoảng 10 tỉ đồng/năm. Nếu Lai Châu biết phát triển đẳng sâm, chè dây, actisô gắn với du lịch sinh thái, hiệu quả sẽ rất lớn”.

Bài học từ địa phương lân cận là một minh chứng sống động nhất cho thấy nếu có chiến lược đúng đắn, từ việc quy hoạch vùng trồng, thu hút đầu tư nghiên cứu đến xây dựng các tổ hợp công viên thảo dược, Lai Châu hoàn toàn có thể kiến tạo một nền "kinh tế thảo dược" vững mạnh, gắn liền với du lịch trải nghiệm. TraphacoSapa cam kết sẽ đồng hành cùng địa phương và bà con trong xây dựng vùng dược liệu, phát triển cả công viên thảo dược để kết nối du lịch.

Những ý kiến này chỉ ra con đường rõ ràng: muốn tiêu thụ bền vững nông sản vùng đồng bào dân tộc, cần biến chúng thành sản phẩm du lịch trải nghiệm. Khi du khách tham quan Tân Uyên, họ không chỉ ngắm cảnh mà còn được tự tay hái chè, dệt thổ cẩm, chế biến mật ong rừng và mua sản phẩm ngay tại chỗ. Mỗi sản phẩm nhờ vậy mang thêm giá trị văn hóa, trở thành “câu chuyện” để du khách nhớ về vùng đất.

Những năm gần đây, Lai Châu đã đón hàng trăm nghìn lượt khách du lịch, nhưng phần lớn mới chỉ dừng lại ở tham quan cảnh quan thiên nhiên. Việc gắn nông sản và sản phẩm thủ công vào trải nghiệm du lịch sẽ giúp đa dạng hóa dịch vụ, đồng thời bảo đảm đầu ra ổn định cho sản phẩm của bà con.

Khi nông sản không chỉ hiện diện ở chợ phiên mà còn trở thành “đặc sản du lịch”, giá trị gia tăng sẽ được nâng lên nhiều lần. Người nông dân không còn lo cảnh “được mùa mất giá”, mà có thể tự tin làm chủ sản phẩm, sống bằng nghề trên chính mảnh đất quê hương.

Tại hội thảo, các xã trong tỉnh Lai Châu cùng các doanh nghiệp ký kết chương trình hợp tác theo chuỗi liên kết. Đây là bước đầu tiên giúp xây dựng nên một hệ sinh thái nông nghiệp - du lịch bền vững, nơi nhà nông, nhà khoa học, doanh nghiệp và nhà nước cùng chung tay nhằm mở đầu ra bền vững cho sản phẩm địa phương.

Hội thảo tại Tân Uyên mở ra một tầm nhìn mới: chuỗi liên kết nông nghiệp – du lịch không chỉ giúp tiêu thụ nông sản hiệu quả, mà còn tạo động lực để đồng bào dân tộc gìn giữ văn hóa, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Đó là con đường lâu dài để vùng cao Tây Bắc thoát khỏi sản xuất manh mún, vươn lên trở thành điểm sáng của nông nghiệp – du lịch xanh, hài hòa và giàu bản sắc.