Tại toạ đàm "Chính sách hỗ trợ thoát nghèo: Thực tiễn Bắc Ninh và kinh nghiệm cho các địa phương" do Báo Công Thương tổ chức mới đây, ông Trương Văn Bảo, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Bắc Ninh chia sẻ, công tác dân tộc trên địa bàn tỉnh những năm qua có nhiều thành tựu đáng kể. Đặc biệt, địa phương lấy phát triển kinh tế cho bà con dân tộc thiểu số làm yếu tố nòng cốt để tăng thu nhập, giảm nghèo bền vững.

Nhiều kết quả đáng ghi nhận 

- Bắc Ninh đã đạt được những thành tựu lớn trong công tác dân tộc thiểu số và miền núi, ông có thể điểm qua một số chính sách, đặc biệt là về phát triển sản xuất thương mại đã mang lại hiệu quả cao cho bà con?

Ông Trương Văn Bảo: Trong thời gian qua, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Bắc Ninh đã chỉ đạo các cấp, các ngành tổ chức triển khai đầy đủ các chính sách về dân tộc thiểu số và miền núi của Trung ương. Cụ thể như Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc và thiểu số và miền núi giai đoạn I, năm 2021 - 2025 và giai đoạn 2, năm 2026 - 2030.

Theo đó, chúng tôi đã tham mưu với UBND tỉnh tổ chức triển khai đầy đủ 10 dự án thành phần của chương trình. Trong 10 dự án thành phần này, địa phương đã tập trung cao cho việc hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị và hỗ trợ cộng đồng. Qua đó, giúp cho đồng bào dân tộc thiểu số có được những kỹ năng, nguồn giống cây trồng vật nuôi tốt nhất để phát triển sản xuất. 

Song song với đó, tỉnh hỗ trợ giống cây trồng và tạo điều kiện cho người nhân tham gia các lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức. Đặc biệt, chúng tôi tập trung cao cho chuyển giao khoa học kỹ thuật để người dân được tiếp cận với công nghệ mới, tạo ra sản phẩm có chất lượng, đáp ứng được nhu cầu của thị trường.

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Bắc Ninh cũng tập trung vào tập huấn giúp cho người dân có kỹ năng để tổ chức sản xuất ra các sản phẩm OCOP, sản phẩm có thương hiệu. Hiện nay, trong đồng bào dân tộc thiểu số trên bàn tỉnh Bắc Ninh đã có rất nhiều sản phẩm có chất lượng cao. Ví dụ: Gà đồi Yên Thế; vải thiều Lục Ngạn, nhãn, ổi, bưởi…

Về tiêu thụ sản phẩm, tỉnh quan tâm triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu và bán sản phẩm qua các kênh mạng xã hội, sàn thương mại điện tử. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá để giới thiệu sản phẩm, giúp người dân mở rộng đầu ra cho sản phẩm, từng bước ổn định cuộc sống.

Ngoài ra, tỉnh cũng tập trung cao cho chính sách phát triển cơ sở hạ tầng nhằm giúp cho người dân có được hệ thống giao thông đi lại và vận chuyển hàng hoá thuận lợi giữa mùa mưa, tránh ảnh hưởng đến tiêu thụ hàng hoá. Tỉnh cùng đầu tư xây dựng công trình ngầm cầu dân sinh giúp cho vùng dân tộc thiểu số không bị cô lập trong mùa mưa lũ.

- Nguồn lực từ ngân sách nhà nước mặc dù là động lực chính nhưng nếu đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh tiếp cận chính sách trong tâm thế bị động ỷ lại thì hiệu quả sẽ không cao, Bắc Ninh có giải pháp khắc phục nào, thưa ông?

Ông Trương Văn Bảo: Chúng tôi xác định công tác tuyên truyền một trong những nhiệm vụ trọng tâm giúp đồng bào dân tộc thiểu số thay đổi tư duy, nhìn nhận, từ đó có định hướng mới để cho phát triển kinh tế của hộ gia đình. Hàng năm, ngoài việc tổ chức các hội nghị tập huấn thông qua nguồn lực của chương trình mục tiêu quốc gia, tỉnh đã xây dựng kế hoạch riêng và bố trí nguồn kinh phí để triển khai nội dung này. Hiện nay, mỗi năm Sở tổ chức khoảng trên 50 hội nghị tập huấn ở các xã vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Chúng tôi cũng thực hiện tuyên truyền qua nhiều kênh thông tin, như: Đài truyền hình của tỉnh, báo địa phương, cổng thông tin điện tử của Sở, tuyên truyền trực tiếp và qua đội ngũ người uy tín. Trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh hiện có 518 người uy tín, trên địa bàn 518 thôn bản, chúng tôi tập huấn, bồi dưỡng kiến thức và cung cấp thông tin cho đối tượng này. Đây là đối tượng có tiếng nói, am hiểu địa bàn và sát dân. Từ đó, người có uy tín tuyên truyền vận động quần chúng nhân dân vùng dân tộc thiểu số tham gia phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo và đã đạt được những kết quả tích thực trong thời gian qua.

Lấy phát triển kinh tế làm yếu tố nòng cốt

- Từ những thành công đã đạt được, Bắc Ninh chia sẻ những kinh nghiệm gì trong việc triển khai chính sách dân tộc thiểu số và miền núi với các địa phương khác có đặc điểm tương đồng, đặc biệt là các chính sách phát kinh tế thưa ông?

Ông Trương Văn Bảo: Một trong những nhiệm vụ quan trọng của Bắc Ninh là phấn đấu đưa tỷ lệ hộ nghèo về 0 vào năm 2028. Để đạt mục tiêu này, chúng tôi xác định nhiệm vụ quan trọng là phải tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án, chính sách của Trung ương. Cụ thể là Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng dân tộc thiểu số và quyền núi giai đoạn 2021-2025. Trong đó có 10 dự án thành phần, Bắc Ninh sẽ triển khai đầy đủ và đảm bảo giải ngân 100% trong năm 2025.

Chính vì mục tiêu giải ngân đạt 100%, từ đó người dân vùng dân tộc thiểu số sẽ được hưởng lợi từ nguồn vốn đó, gồm cả cơ sở hạ tầng và phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị. Riêng hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, địa phương hỗ trợ cho hợp tác xã, doanh nghiệp và người dân xây dựng các mô hình phát triển sản xuất. Người dân tạo ra các sản phẩm và doanh nghiệp, hợp tác xã bao tiêu đầu ra.

Ngoài ra, tập trung hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng, chúng tôi lựa chọn các hộ dân tộc thiểu số nghèo khó khăn đồng hành cùng những hộ phát triển kinh tế khá hơn, có kỹ năng cao hơn để hỗ trợ nhau trong sản xuất, cùng phát triển.

Một trong những bài học kinh nghiệm của tỉnh đạt được trong triển khai chính sách dân tộc là cần phải thực hiện chương trình, dự án gắn với nhu cầu thực tế của người dân; có kế hoạch chi tiết để tổ chức triển khai thực hiện.

Cùng đó, cần phải quy hoạch vùng phát triển sản xuất phù hợp với đặc điểm tình hình của từng vùng, miền giúp phát huy thế mạnh riêng. Ví dụ, khu vực Yên Thế có thể phát triển gà đồi Yên Thế tạo ra các sản phẩm gà thương hiệu; khu vực xã Lục Ngạn tập trung phát triển quả vải thiều, nâng cao chất lượng quả vải thiều để có thể xuất khẩu được sang các nước châu Âu ... 

Đặc biệt, cần giúp người dân tiếp cận với khoa học kỹ thuật để ứng dụng vào phát triển sản xuất, tạo ra sản phẩm giá trị chất lượng, đạt giá trị cao. Đồng thời giúp người dân từng bước tiếp cận với phương thức bán hàng qua các kênh mạng xã hội, thương mại điện tử.

- Thưa ông, thời gian tới, Sở Dân tộc Tôn giáo tỉnh Bắc Ninh sẽ triển khai những giải pháp nào và có kiến nghị gì nhằm tiếp tục kéo dài hiệu quả đạt được trong triển khai chính sách dân tộc?

Ông Trương Văn Bảo: Để vùng dân tộc thiểu số và miền núi, đặc biệt là hộ dân tộc thiểu số tập trung phát triển sản xuất, xóa đói giảm nghèo, trước hết, Sở sẽ tiếp tục tham mưu với UBND tỉnh tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026 - 2030. Đồng thời, tập trung triển khai tốt các chính sách của tỉnh.

Thứ hai, giúp người dân tiếp cận nguồn vốn tín dụng, khoa học kỹ thuật để có thể chủ động tổ chức sản xuất của gia đình hoặc tham gia hợp tác xã, doanh nghiệp.

Tham mưu với UBND tỉnh ngoài việc tuyên truyền tập huấn hướng dẫn ứng dụng khoa học kỹ thuật, còn hướng dẫn cho người dân biện pháp hạch toán kinh doanh, tính toán đầu vào đầu ra, lỗ lãi để có thể đầu tư hiệu quả hơn.

Chúng tôi cũng mong muốn, doanh nghiệp sẽ luôn luôn đồng hành cùng với người dân trong việc tổ chức sản xuất, bao tiêu sản phẩm. Nhà nước với vai trò đồng hành hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân tiếp cận với nguồn vốn tín dụng ưu đãi để thúc đẩy phát triển; tập huấn cho người dân kỹ năng, cách thức tổ chức sản phẩm OCOP, VietGap, tiến tới tạo ra sản phẩm Global Gap để có thể xuất khẩu ra thị trường thế giới.

Trân trọng cảm ơn ông!

Ông Trương Văn Bảo, Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Bắc Ninh: Địa phương đề xuất, Trung ương sớm chuẩn bị điều kiện để phân bổ nguồn lực tổ chức thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2026 - 2030 ngay trong năm 2026 để người dân được tiếp cận, phát triển kinh tế, thoát nghèo và xây dựng tỉnh Bắc Ninh ngày càng giàu mạnh văn minh.