Cơ hội lớn mở rộng thị trường

Khi Đắk Lắk và Phú Yên chính thức hợp nhất thành tỉnh Đắk Lắk đã hình thành một không gian phát triển nông nghiệp liên hoàn, nơi lợi thế của cao nguyên đất đỏ bazan Đắk Lắk cộng hưởng với đồng bằng ven biển và vùng thủy sản Phú Yên. Nếu Đắk Lắk nổi bật với cà phê, hồ tiêu, sầu riêng thì Phú Yên lại mạnh về lúa gạo, rau màu và thủy hải sản. Sự hội tụ này mở ra bức tranh thương mại đa dạng, phong phú, giàu sức cạnh tranh hơn. Đây cũng là các sản phẩm chủ lực của đồng bào dân tộc thiểu số địa phương, có cơ hội mở rộng thị trường tìm cơ hội mới.

Thực tế, vùng liên hoàn này không phải ngẫu nhiên hình thành. Từ xa xưa, trục giao thương dọc sông Ba đã kết nối hai tỉnh, tạo thành “dòng chảy” thương mại đặc thù. Ngày nay, khi được hợp nhất, hai vùng tiếp tục cộng hưởng trong quy hoạch phát triển nông nghiệp - công nghiệp chế biến - thương mại dịch vụ. Đắk Lắk được định vị là trung tâm cây công nghiệp, cây ăn quả đặc sản, còn Phú Yên bổ sung nguồn lợi thủy sản và vùng lúa gạo. Cấu trúc sản phẩm mới không chỉ giúp đa dạng hóa nguồn cung mà còn tạo ra sức mạnh thương hiệu tổng hợp, đủ sức vươn ra thị trường quốc tế.

Sự cộng hưởng ấy đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nông sản Việt Nam đang đối diện sức ép cạnh tranh lớn. Một tỉnh chỉ với cà phê hay sầu riêng sẽ khó chiếm ưu thế toàn cầu. Nhưng khi kết hợp với lúa gạo, thủy sản và rau màu, thương hiệu vùng sẽ mang tính toàn diện, đa ngành, dễ dàng xây dựng hình ảnh “giỏ nông sản phong phú” - điều mà thị trường quốc tế đang ngày càng quan tâm.

Đắk Lắk từ lâu đã được biết đến là thủ phủ cà phê. Nhưng điểm then chốt để sản phẩm này giữ được vị thế không chỉ nằm ở sản lượng mà ở cách xây dựng chuỗi liên kết. Mô hình như Simexco DakLak liên kết với hàng chục nghìn hộ nông dân, áp dụng tiêu chuẩn quốc tế, truy xuất nguồn gốc minh bạch đã giúp cà phê Buôn Ma Thuột xuất khẩu tới hơn 70 quốc gia. Đây không chỉ là câu chuyện sản xuất mà là bài học về cách một thương hiệu địa phương trở thành thương hiệu toàn cầu.

Ông Lê Đức Huy, Chủ tịch Hội đồng thành viên Simexco DakLak khẳng định, chỉ khi có sự hợp tác chặt chẽ và đầu tư đồng bộ, nông sản Việt mới đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường toàn cầu. Thực tế cho thấy, Simexco cùng nhiều doanh nghiệp tiên phong đã thay đổi cách tiếp cận: từ xuất khẩu thô với giá trị thấp, nay tập trung vào chế biến sâu, nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu.

Tương tự, với sầu riêng – sản phẩm đang trở thành “ngôi sao mới”, tỉnh đã áp dụng biện pháp cấp mã số vùng trồng, xây dựng cơ sở đóng gói theo chuẩn quốc tế. Năm 2025, UBND tỉnh ban hành chỉ thị đặc biệt về quản lý sầu riêng xuất khẩu, từ kiểm soát phân bón, thuốc bảo vệ thực vật cho đến quy trình vận chuyển. Đó là sự thay đổi về tư duy: thay vì chạy theo sản lượng, Đắk Lắk tập trung nâng chất lượng, gắn thương hiệu với uy tín và độ tin cậy trên thị trường toàn cầu.

Sự phát triển của nông sản vùng dân tộc thiểu số không thể chỉ nhìn vào giá xuất khẩu từng năm. Đắk Lắk đã xác định rõ hướng đi: nông nghiệp sạch, hữu cơ, tuần hoàn. Nhiều mô hình sản xuất cà phê hữu cơ, hồ tiêu sinh học, mật ong rừng đạt chuẩn OCOP đã được triển khai. Tỉnh hiện có hơn 300 sản phẩm OCOP, trong đó có sản phẩm đạt chuẩn 5 sao, là minh chứng cho chiến lược phát triển gắn với chất lượng và bền vững.

Việc xây dựng thương hiệu cũng được hỗ trợ bởi hệ thống xúc tiến thương mại. Từ các hội chợ quốc tế ở Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh cho đến lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột, hàng trăm doanh nghiệp, hợp tác xã đã có cơ hội tiếp cận trực tiếp với nhà phân phối và người tiêu dùng. Đây là cầu nối quan trọng để sản phẩm không chỉ dừng lại ở “tốt” mà còn trở thành “được biết đến”.

Một điểm sáng đáng chú ý là các hoạt động hỗ trợ trực tiếp người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Không ít chương trình đã hướng dẫn bà con cải tiến quy trình sản xuất, nâng cấp bao bì, tiêu chuẩn hóa sản phẩm để đáp ứng thị trường siêu thị và xuất khẩu. Các doanh nghiệp như Vi Long đã ký kết thu mua dài hạn, đưa sản phẩm vào hệ thống bán lẻ, giúp người nông dân yên tâm sản xuất. Đây chính là yếu tố quyết định để thương hiệu không chỉ nằm trên giấy mà trở thành sức mạnh kinh tế thực sự.

Định vị thương hiệu từ bản địa đến toàn cầu

Dù đã có phổ sản phẩm rộng khắp, song câu hỏi lớn đặt ra là: làm thế nào để nông sản vùng dân tộc Đắk Lắk thực sự trở thành thương hiệu toàn cầu, chứ không chỉ là “đặc sản địa phương”? Câu trả lời nằm ở việc kết hợp giữa bản sắc bản địa và chuẩn mực quốc tế.

Bản sắc bản địa chính là linh hồn của sản phẩm. Hương vị cà phê Buôn Ma Thuột, chất ngọt đậm đà của sầu riêng Krông Pắc, độ thơm cay của hồ tiêu Ea H’leo. Đó là giá trị khác biệt không thể sao chép. Nhưng để những giá trị này trở thành “ngôn ngữ chung” của thị trường quốc tế, cần có quy chuẩn, chứng nhận, thương hiệu tập thể và chiến lược quảng bá bài bản.

Định vị thương hiệu cũng đồng nghĩa với việc Đắk Lắk phải vượt lên những thách thức: biến đổi khí hậu tác động đến năng suất cây trồng, cạnh tranh gay gắt từ các nước xuất khẩu lớn như Brazil, Thái Lan, Indonesia, cùng áp lực logistics và chi phí. Nếu không giải quyết những vấn đề này, lợi thế bản địa sẽ dễ bị bào mòn.

Do đó, chiến lược phát triển nông sản vùng dân tộc không thể dừng ở khâu sản xuất. Nó cần một “hệ sinh thái thương hiệu”: từ chính sách hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp, đến liên kết với viện nghiên cứu, trường đại học, và sự đồng hành của nhà nước trong xúc tiến quốc tế. Chỉ khi đó, cà phê, sầu riêng, hồ tiêu… mới thực sự trở thành biểu tượng thương hiệu, mang trong mình niềm tự hào dân tộc và sức cạnh tranh toàn cầu.

Sự kiện Đắk Lắk – Phú Yên “về chung một nhà” không chỉ thay đổi bản đồ hành chính mà còn mở ra một chương mới cho thương hiệu nông sản vùng dân tộc. Từ cà phê, hồ tiêu, sầu riêng cho đến lúa gạo, thủy sản, một “giỏ hàng hóa” đã hình thành, đủ sức làm nên sức mạnh thương hiệu mới.

Nhưng để thương hiệu ấy được khẳng định, cần nhiều hơn sự nỗ lực. Đó là quản lý chất lượng nghiêm ngặt, là chiến lược xúc tiến thương mại bài bản, là đồng hành cùng người nông dân, và là tầm nhìn bền vững vượt lên những thách thức toàn cầu.

Đắk Lắk đang bước đi trên hành trình xây dựng thương hiệu bền vững cho nông sản vùng dân tộc thiểu số. Mỗi hạt cà phê, mỗi quả sầu riêng không chỉ là sản phẩm kinh tế mà còn là thông điệp về bản sắc, về niềm tự hào dân tộc, về khát vọng vươn lên trên mảnh đất còn nhiều gian khó.