Đẩy mạnh, nâng cấp chợ vùng dân tộc thiểu số

Sau khi sáp nhập các địa phương, công tác phát triển hệ thống chợ ở khu vực miền núi được thành phố Huế đặc biệt quan tâm. Đây không chỉ là nhiệm vụ thúc đẩy lưu thông hàng hóa mà còn là giải pháp quan trọng góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số, tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội vùng cao.

Sở Công Thương thành phố Huế cho biết, hiện nay, trên địa bàn các xã miền núi, vùng dân tộc thiểu số của thành phố có 4 chợ đang hoạt động gồm chợ Khe Tre (chợ tạm), chợ Nam Đông (hạng 3), chợ A Lưới (hạng 2) và chợ Bốt Đỏ (hạng 3), cùng với chợ phiên vùng cao A Lưới đạt hạng 3. Các chợ này được xem là điểm kết nối giao thương giữa vùng thấp và vùng cao, nơi diễn ra hoạt động buôn bán nông sản, đặc sản, hàng thủ công truyền thống, đồng thời là không gian sinh hoạt văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc.

Đáng chú ý, dự án xây dựng khu chợ thương mại Khe Tre, xã Khe Tre, công trình thay thế chợ cũ đã được thành phố Huế chấp thuận chủ trương đầu tư. Khu chợ mới dự kiến sử dụng diện tích 13.800m², với tổng mức đầu tư khoảng 88,7 tỷ đồng, từ nguồn vốn kêu gọi đầu tư và các nguồn hợp pháp khác. Theo kế hoạch phát triển và quản lý chợ giai đoạn 2026 - 2030, công trình này sẽ được triển khai vào năm 2027, kỳ vọng tạo diện mạo mới cho hoạt động thương mại vùng miền núi, góp phần thúc đẩy giao thương hàng hóa và dịch vụ du lịch địa phương.

Trao đổi với Báo Công Thương, đại diện Lãnh đạo Sở Công Thương thành phố Huế cho biết, những năm qua, hoạt động các chợ vùng dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn thành phố Huế cơ bản ổn định và ngày càng phát triển theo hướng chuyên nghiệp, văn minh. Trong đó, chợ Nam Đông và chợ A Lưới đã được công nhận đạt tiêu chí “Chợ văn minh thương mại”. Các chợ không chỉ là nơi trao đổi, mua bán hàng hóa mà còn là không gian giao lưu văn hóa, kết nối giữa các vùng miền, tạo điều kiện để người dân giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, thủ công, đặc sản bản địa.

“Cùng với sự quan tâm đầu tư của thành phố, các địa phương sau khi thực hiện mô hình chính quyền hai cấp đã chủ động hơn trong công tác quản lý, khai thác hiệu quả hệ thống chợ, đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, phòng cháy chữa cháy và niêm yết giá hàng hóa. Việc xây dựng và công nhận các chợ đạt chuẩn văn minh thương mại cũng giúp hình thành thói quen mua bán văn minh, góp phần nâng cao hình ảnh vùng miền núi, vùng dân tộc thiểu số năng động, hội nhập”, đại diện Lãnh đạo Sở Công Thương cho biết thêm.

Cần nhiều giải pháp để phát triển chợ vùng núi bền vững

Theo Sở Công Thương thành phố Huế, hiện tại, so với yêu cầu phát triển kinh tế trong giai đoạn mới, hạ tầng thương mại vùng dân tộc thiểu số và miền núi vẫn còn nhiều hạn chế. Hệ thống giao thông kết nối giữa các xã vùng cao chưa đồng bộ, nhất là vào mùa mưa bão, khiến việc vận chuyển hàng hóa gặp khó khăn, chi phí cao. Ngoài ra, nguồn vốn ngân sách địa phương dành cho đầu tư chợ còn hạn chế, trong khi việc thu hút đầu tư xã hội hóa chưa đạt kết quả mong muốn do thời gian thu hồi vốn dài và hiệu quả tài chính thấp.

Đặc thù của vùng dân tộc thiểu số và miền núi là chợ thường họp theo phiên, hoặc chỉ hoạt động buổi sáng nên chưa hình thành thói quen giao thương thường xuyên. Điều này khiến cho việc đầu tư, duy trì và hiện đại hóa chợ gặp không ít trở ngại. Để giải quyết vấn đề này, thành phố Huế xác định cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm phát triển chợ miền núi một cách bền vững và hiệu quả, trong đó trọng tâm là kết hợp giữa phát triển hạ tầng thương mại với khai thác giá trị văn hóa - du lịch đặc trưng.

Thành phố dự kiến huy động các nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia, đặc biệt là Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để xây mới và nâng cấp các chợ ở những xã đặc biệt khó khăn. Song song đó, khuyến khích đầu tư ngoài ngân sách thông qua chuyển đổi mô hình quản lý chợ phù hợp với điều kiện thực tế, bảo đảm minh bạch, hiệu quả và bền vững.

Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về hoạt động thương mại, an toàn thực phẩm, văn minh thương mại cũng được tăng cường, giúp nâng cao nhận thức của tiểu thương và người dân. Các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng kinh doanh, ứng dụng thương mại điện tử, xây dựng thương hiệu sản phẩm địa phương sẽ được triển khai thường xuyên, hướng đến mục tiêu giúp các hộ kinh doanh vùng dân tộc thiểu số và miền núi từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị hàng hóa của thành phố.

Bên cạnh đó, lực lượng quản lý thị trường, chính quyền cơ sở và đơn vị quản lý chợ được giao nhiệm vụ tăng cường kiểm tra, kiểm soát hàng hóa, xử lý nghiêm các hành vi gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái, đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng. Đây là cơ sở để hình thành môi trường kinh doanh lành mạnh, tạo niềm tin cho người dân và doanh nghiệp khi tham gia hoạt động thương mại tại khu vực này.

Hệ thống chợ miền núi của thành phố Huế đang từng bước thay đổi diện mạo, vừa gìn giữ nét văn hóa truyền thống, vừa đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa thương mại. Việc đầu tư, phát triển chợ không chỉ phục vụ nhu cầu mua bán của người dân vùng cao mà còn góp phần quan trọng trong việc thu hút du lịch, tạo sinh kế bền vững và lan tỏa giá trị văn hóa bản địa.