Chè La Bằng nằm trong một góc nhỏ của gian hàng Thái Nguyên giữa Hội chợ Mùa Thu 2025 nhưng dường như mang theo hơi thở ấm áp của của núi rừng Thái Nguyên. Màu xanh của búp trà non mướt, mùi hương dịu lành lan tỏa trong không khí, hòa cùng làn khói mỏng từ những chén trà mới rót. Tiếng cười nói, tiếng chạm chén khẽ vang lên giữa hội chợ, khiến người ta ngỡ như đang ngồi bên hiên nhà giữa vùng trung du đầy gió.
Trong không gian ấy, ông Hứa Văn Thịnh - đồng bào dân tộc Nùng, Giám đốc Hợp tác xã Chè La Bằng dáng người rắn rỏi, giọng nói đôn hậu, kể với chúng tôi câu chuyện về hành trình gìn giữ tinh hoa trà Việt. Đó không chỉ là câu chuyện kinh tế, mà còn là hành trình gìn giữ một phần linh hồn của vùng đất, của những con người đã gắn bó trọn đời với cây chè.
“Người Thái Nguyên chúng tôi có câu: Đất không phụ lòng người trồng chè” – ông Thịnh mở đầu câu chuyện bằng giọng trầm ấm, mắt ánh lên niềm tự hào.
La Bằng – vùng trà nằm dưới sườn đông dãy Tam Đảo, là một trong tứ đại danh trà của Thái Nguyên. Ở đó, mỗi ngọn đồi, mỗi dòng suối đều thấm đẫm vị chè. Khí hậu nơi đây ôn hòa, sương giăng mờ sớm, đất đỏ pha sét giữ ẩm tốt, là điều kiện lý tưởng cho cây trà sinh trưởng. Nhưng điều tạo nên khác biệt lớn nhất, ông Thịnh nói, chính là nguồn nước.
“Chúng tôi chỉ dùng nước từ thượng nguồn suối Tiên Sa - dòng nước trong vắt mà người dân vẫn dùng để ăn, để uống. Cây chè được tưới bằng dòng nước ấy, hấp thu hồn đất và khí trời, nên mỗi búp trà mới có được cái hương vị thanh khiết, ngọt hậu và đậm tình đến thế” – ông Thịnh nói.
Không chỉ thiên nhiên, mà chính bàn tay con người nơi đây đã làm nên danh trà La Bằng. Người dân trân quý từng tấc đất, tỉ mẩn hái từng búp chè vào sớm mai, sao tỉa bằng than củi, gác tay lên chảo nóng để cảm nhận độ chín của lá. Đó là công việc không thể vội, chỉ những ai đủ yêu nghề mới có thể kiên nhẫn đi cùng cây chè đến tận cùng hương vị.
Trong gian hàng nhỏ ở Hội chợ Mùa Thu, trên kệ là những sản phẩm tiêu biểu: Trà Thanh Hải, Trà Tôm Nõn - đạt chuẩn OCOP 4 sao, bên cạnh là các sản phẩm mới như bột matcha, hồng trà, bột trà xanh. Tất cả đều được đóng gói tinh tế, hiện đại, nhưng vẫn giữ nét mộc mạc của vùng quê.
Ông Thịnh kể, người sáng lập hợp tác xã là nghệ nhân Nguyễn Thị Hải, người phụ nữ đã dành cả đời cho cây chè. Bà không chỉ là “bàn tay vàng” trong sao chè, mà còn là linh hồn của thương hiệu La Bằng. “Cô Hải dạy chúng tôi rằng, làm trà không chỉ để bán, mà để gửi gắm tình quê, để mỗi người khi nhấp chén trà đều cảm được hơi ấm từ đất mẹ. Đó là lý do cô tỉ mẩn nghĩ ra cách dùng trứng và sữa để bón cho cây chè, giúp cây lớn, giúp vị trà thơm, ấm nồng, lại hoàn toàn không ảnh hưởng đến nguồn nước” - ông Thịnh kể.
Hợp tác xã Chè La Bằng hiện quy tụ hơn 100 hộ nông dân tại 12 xã vùng cao. Tất cả đều sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và hữu cơ, đảm bảo từ quy trình trồng, thu hái đến chế biến đều sạch, bền vững. Với triết lý “Trà sạch cho cuộc sống xanh”, mỗi sản phẩm được xem như một sứ giả của vùng đất, mang theo thông điệp về sự chân thật, thuần khiết và niềm tự hào dân tộc.
Trong các sản phẩm của hợp tác xã, sản phẩm đang có giá trị cao nhất đó là Đinh Tâm Trà được bán với giá 5 - 10 triệu đồng/kg. Còn sản phẩm thông dụng nhất hiện nay vẫn là dòng sản phẩm trà móc câu được bán với giá 300.000 – 500.000 đồng/kg. Tất cả các sản phẩm đều có nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc.
Nhờ không ngừng cải tiến, nâng cao chất lượng, Hợp tác xã chè La Bằng đã đưa thương hiệu chè La Bằng vươn xa trên thị trường trong nước và quốc tế. Bên cạnh đó, Hợp tác xã chè La Bằng còn tạo việc làm cho hàng trăm lao động ở địa phương.
Để đảm bảo sản lượng cũng như chất lượng đầu ra của sản phẩm, bên cạnh khâu chăm sóc nguyên liệu, Hợp tác xã chè La Bằng còn đầu tư xây dựng nhà xưởng với quy mô 1.000m2, trang bị hệ thống máy móc vào quy trình sản xuất, chế biến theo tiêu chuẩn ISO.
Hiện, các sản phẩm của Hợp tác xã chè La Bằng được tiêu thụ ở hầu khắp các tỉnh thành trong cả nước. Bên cạnh việc bán hàng theo cách truyền thống, hợp tác xã còn đưa sản phẩm lên các sàn giao dịch thương mại điện tử để tăng mức độ và khả năng tiếp cận khách hàng lớn hơn.
Đồng thời, Hợp tác xã đã chuẩn bị cơ sở vật chất để đón các đoàn khách đến tham quan, trải nghiệm hái chè, chế biến chè theo phương pháp thủ công truyền thống kết hợp du lịch tại địa phương.
Không chỉ dừng lại ở niềm tự hào vùng miền, La Bằng đang nỗ lực hội nhập. HTX Chè La Bằng xác định chuyển đổi số là con đường tất yếu để danh trà vươn xa. Nếu như trước kia, người dân La Bằng chỉ quen bán hàng ở các chợ quê, thì nay, chè của họ đã xuất hiện trên Shopee, Lazada, TikTok Shop – những sàn thương mại điện tử sôi động bậc nhất Việt Nam. Bên cạnh đó, hợp tác xã còn liên kết với các hệ thống siêu thị, cửa hàng đặc sản vùng miền và xây dựng thương hiệu số trên mạng xã hội. Không chỉ là bán hàng, mà là kể câu chuyện của trà, của vùng đất để người tiêu dùng cảm được cái ‘hồn’ của sản phẩm.
Năm 2024, doanh thu hợp tác xã đạt 5 tỷ đồng, dự kiến 2025 tăng lên 6-8 tỷ đồng. Các hộ nông dân liên kết có thu nhập bình quân từ 200-500 triệu đồng/năm - con số tuy chưa lớn, nhưng là thành quả đáng trân trọng của những người làm nông biết tận dụng công nghệ để bước ra khỏi lũy tre làng.
“Hội chợ Mùa Thu là cơ hội lớn. Chúng tôi mong có thêm nhiều kết nối, nhiều hợp đồng hợp tác dài hạn, để trà La Bằng không chỉ là món quà quê, mà trở thành thương hiệu Việt có mặt trong các chuỗi bán lẻ hiện đại, thậm chí là xuất khẩu” ông Thịnh bày tỏ.
Sự kiện Hội chợ Mùa Thu 2025 không chỉ là một sân chơi, mà còn là nơi “ươm mầm cơ hội” cho hàng trăm hợp tác xã vùng cao như La Bằng. Gian hàng được hỗ trợ miễn phí - một chính sách đầy sự đồng hành của Bộ Công Thương đã giúp những người nông dân “mạnh dạn đưa sản phẩm lên phố”, không còn e ngại chi phí hay khoảng cách.
Các HTX vùng cao như La Bằng trân trọng sự hỗ trợ đó. Không chỉ là hỗ trợ gian hàng, mà còn là động lực tinh thần, là sự ghi nhận của Nhà nước với nông sản vùng cao. Đây cũng là động lực để chè La Bằng và nhiều sản phẩm OCOP khác sẽ có hành trình vươn xa hơn, bền vững hơn.
Hợp tác xã cũng mong muốn Nhà nước tiếp tục hỗ trợ đào tạo kỹ năng marketing số, tư vấn về thương hiệu và bao bì sản phẩm, đồng thời tạo điều kiện để doanh nghiệp nhỏ được tham gia thường xuyên các hội chợ trong và ngoài nước. Bởi, chỉ khi người nông dân được tiếp cận thị trường, họ mới thực sự “lớn lên” cùng sản phẩm của mình.
Khi được hỏi điều gì khiến ông gắn bó với cây chè suốt bao năm, ông Thịnh chỉ mỉm cười: “Có những thứ không thể rời xa được, như người La Bằng không thể sống thiếu mùi chè sớm. Chúng tôi sinh ra giữa hương trà, lớn lên trong tiếng sao chè xèo xèo, nên làm gì đi nữa, trong lòng vẫn nhớ tiếng ấm nước reo”.
Xã La Bằng hiện nay đang là một điểm sáng trên bản đồ du lịch tỉnh Thái Nguyên với các điểm đến về du lịch sinh thái và trải nghiệm văn hóa trà như: Suối Kẹm, La Bằng homestay, Hợp tác xã chè La Bằng... Trong đó, nhờ sản xuất xanh, Hợp tác xã chè La Bằng không chỉ thành công trong việc tạo ra các sản phẩm OCOP giá trị kinh tế cao mà còn trở thành điểm du lịch đặc sắc, kết nối các điểm du lịch của địa phương, đáp ứng nhu cầu khám phá và trải nghiệm của du khách.
Hiện tại, trên đường đi thăm quan La Bằng với hàng loạt thắng cảnh đặc sắc, du khách có thể dừng xe lên đồi chè chụp ảnh và cùng bà con nơi đây hái chè, hoặc vào thăm các cơ sở sản xuất chè, được thưởng trà và nghe giới thiệu về quy trình sản xuất cũng như những sản phẩm trà ngon nổi tiếng.
Khi buổi chiều dần buông, ánh nắng cuối ngày rọi lên những chén trà còn nghi ngút khói. Gian hàng Chè La Bằng vẫn đông khách. Có người đến mua, có người chỉ muốn ngồi thử một chén, ngắm những búp trà xanh ngát trong tay người nông dân và nghe kể chuyện về vùng đất Tam Đảo xa xôi.
Giữa Hà Nội, giữa hội chợ sôi động, mùi trà La Bằng vẫn âm ấm, dịu dàng, lan tỏa như một sợi dây kết nối giữa phố thị và miền quê. Đó không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà là kết tinh của lao động, của khát vọng, của niềm tin rằng: Từ những lá trà nhỏ bé nơi vùng cao, cũng có thể viết nên câu chuyện lớn về nông sản Việt hội nhập toàn cầu.
