Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với bà Tẩn Tả Mẩy – Giám đốc HTX Cộng đồng Dao đỏ Tả Phìn xung quanh vấn đề này.

Hành trình từ bài thuốc gia truyền đến điểm du lịch hút khách

- Từ mô hình nhỏ do phụ nữ người Dao đỏ sáng lập, HTX Cộng đồng Dao đỏ Tả Phìn nay đã trở thành điểm du lịch phục hồi sức khoẻ nổi tiếng. Bà có thể chia sẻ về hành trình khởi đầu, điều gì đã khiến bà tin rằng sản phẩm lá thuốc tắm truyền thống có thể trở thành “cầu nối” đưa du khách đến với bản làng mình?

Bà Tẩn Tả Mẩy: Khi thành lập Hợp tác xã Cộng đồng Dao đỏ Tả Phìn, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn. Lúc ấy, tôi chỉ có niềm tin duy nhất rằng đây là bài thuốc gia truyền quý giá của người Dao đỏ có thể mang lại sức khỏe cho cộng đồng. Chính niềm tin ấy đã thôi thúc tôi quyết định mở rộng mô hình, đưa sản phẩm phục vụ du khách.

Ban đầu, chúng tôi không có vốn đầu tư, tôi phải vận động chị em phụ nữ trong bản cùng góp sức, góp công. Bản thân tôi cũng bỏ thêm chút vốn để tạo việc làm cho chị em, giúp họ có thu nhập ổn định. Tuy nhiên, thời gian đầu việc tiếp cận các nguồn vốn vay gần như không thể, khiến mọi thứ vô cùng chật vật.

Giờ nhìn lại, tôi vẫn thấy “hơi hốt” vì không ngờ mình có thể vượt qua giai đoạn khó khăn ấy. Những ngày đầu, chỉ có lác đác vài khách, nhưng khi họ trải nghiệm và phản hồi tích cực, nói rằng “tắm xong 10-15 phút thấy người nhẹ nhõm, tinh thần sảng khoái”, tôi hiểu rằng con đường mình chọn là đúng.

Lá tắm Dao đỏ theo tiếng địa phương gọi là “thuốc tắm Sao đỏ” vốn là dược liệu quý, nhưng để phù hợp quy định pháp luật, chúng tôi đã phát triển thành sản phẩm nước tắm thảo dược, có tác dụng hỗ trợ thư giãn gân cốt, lưu thông khí huyết, thải độc qua da, giảm đau nhức xương khớp.

Trước khi xảy ra dịch Covid-19 và các đợt lũ lụt, khách du lịch đến rất đông, doanh thu HTX mỗi tháng có thể đạt tới hàng trăm triệu đồng. Tuy nhiên, sau thiên tai và dịch bệnh, doanh thu giảm khoảng 70%. Dù vậy, chúng tôi vẫn kiên trì duy trì hoạt động, mở thêm các dịch vụ ăn uống, nghỉ ngơi để phục vụ du khách tốt hơn, hy vọng từng bước phục hồi.

Giữ bí quyết truyền thống giữa dòng chảy kinh tế thị trường

- Việc phát triển mô hình du lịch gắn với tắm lá thuốc của người Dao đỏ đã giúp bà con có thêm thu nhập, song chắc chắn cũng có nhiều thách thức. Bà có thể nói rõ hơn về những khó khăn mà HTX gặp phải trong quá trình vừa giữ gìn bí quyết truyền thống, vừa mở rộng hoạt động kinh doanh và đón khách du lịch?

Bà Tẩn Tả Mẩy: Đối với đồng bào dân tộc thiểu số, trình độ văn hóa nhìn chung còn hạn chế, nên việc tiếp cận các mô hình kinh doanh hay du lịch hiện đại rất khó khăn. Bản thân tôi là người Dao, vì vậy tôi chọn cách đi từ chính thế mạnh của mình: giữ nguyên kênh bán hàng truyền thống, kết hợp với việc mở rộng kinh doanh sản phẩm dược liệu Dao đỏ để du khách có thể trực tiếp trải nghiệm.

Giữ gìn bài thuốc bí truyền của phụ nữ Dao đỏ cũng chính là giữ gìn bản sắc văn hóa của cộng đồng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, chúng tôi phải đối mặt với không ít thách thức: thiếu vốn đầu tư, hạn chế kỹ năng làm du lịch, quản lý và quảng bá sản phẩm. Việc không tiếp cận được nguồn vốn vay khiến HTX phải tự xoay xở trong điều kiện rất khó khăn.

Nhưng vượt qua tất cả, điều khiến tôi hạnh phúc nhất là nhiều chị em phụ nữ nghèo đã có việc làm ổn định, có thu nhập và tiếng nói trong gia đình. Nhìn thấy sự thay đổi ấy, tôi cảm thấy nhẹ nhõm, xúc động và tự hào. Bởi điều chúng tôi làm không chỉ là phát triển kinh tế, mà còn là trao cơ hội để phụ nữ vùng cao tự tin khẳng định giá trị của mình.

Chuyển đổi số mở lối đưa sản phẩm Dao đỏ ra thế giới

- Hiện nay, HTX Dao đỏ Tả Phìn không chỉ đón du khách đến trải nghiệm mà còn đưa sản phẩm ra thị trường, vào các chuỗi cửa hàng và sàn thương mại điện tử. Bà đánh giá thế nào về vai trò của chuyển đổi số và quảng bá trực tuyến trong việc tiêu thụ sản phẩm của đồng bào dân tộc?

Bà Tẩn Tả Mẩy: Chuyển đổi số thực sự mang lại lợi ích lớn, không chỉ cho doanh nghiệp mà cả các hộ sản xuất nhỏ ở vùng cao như chúng tôi. Nhờ có Zalo, Facebook, TikTok, tôi và các thành viên trong hợp tác xã có thể liên hệ trực tiếp với khách hàng, giới thiệu sản phẩm và bán hàng tận nơi. Nhờ vậy, doanh thu đã tăng lên rõ rệt.

Ban đầu, chúng tôi được tham gia một khóa học kéo dài tám tháng, được hướng dẫn cách đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử và quảng bá qua mạng xã hội. Cô giáo dạy nói rằng: “Chị có TikTok, Zalo, Facebook thì có thể đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng nhanh nhất, gần nhất”. Nghe vậy, tôi mạnh dạn thử.

Thời gian đầu, mọi thứ rất vất vả – từ học quay video, chỉnh sửa, đến tập livestream. Nhưng rồi dần dần, chúng tôi cũng quen. Giờ đây, HTX đã có thể tự livestream, tự chụp ảnh, tự giới thiệu sản phẩm, dù đôi khi tôi bận việc nên phải nhờ các đại lý hỗ trợ. Tôi nhận thấy chuyển đổi số thật sự mở ra cơ hội mới, giúp sản phẩm của người Dao đỏ vượt khỏi bản làng, tiếp cận khách hàng ở khắp mọi miền.

Mong được hỗ trợ để lan tỏa mô hình du lịch cộng đồng

- Bà mong muốn nhận được sự hỗ trợ như thế nào từ cơ quan quản lý, ngành du lịch và các tổ chức kinh tế để những mô hình như HTX Dao đỏ Tả Phìn được nhân rộng hơn nữa trong tương lai?

Bà Tẩn Tả Mẩy: Hiện nay, Hợp tác xã rất mong được kết nối nhiều hơn với các trung tâm du lịch để đưa du khách đến trải nghiệm sản phẩm đặc trưng của người Dao đỏ. Chúng tôi có thể tổ chức cho khách lên núi hái lá thuốc, nấu nước tắm, thưởng thức gà đồi và trải nghiệm sinh hoạt bản địa, qua đó hiểu hơn về văn hóa và đời sống của đồng bào nơi đây.

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng rất mong được liên kết với doanh nghiệp, giúp chị em trong cộng đồng có thêm thu nhập ổn định, nâng cao đời sống. Tôi hy vọng mỗi du khách đến Tả Phìn, đến với HTX sẽ có những trải nghiệm chân thực, đánh giá khách quan và lan tỏa những giá trị tốt đẹp của người Dao đỏ đến bạn bè bốn phương.

Chúng tôi cũng mong được chính quyền địa phương hỗ trợ về thủ tục pháp lý, sổ sách, đăng ký sản phẩm, bởi người dân chúng tôi còn hạn chế, chưa nắm rõ quy trình. Nếu được hướng dẫn, chúng tôi sẽ yên tâm hơn trong việc phát triển sản phẩm gia truyền theo hướng chuyên nghiệp và đúng quy định của pháp luật.

Tôi hy vọng thông qua báo chí, lời chia sẻ của mình sẽ được lan tỏa để chị em phụ nữ vùng cao mạnh dạn học hỏi, tham gia tập huấn, phát triển bản thân. Chúng tôi cũng rất mong nhận được sự giúp đỡ trong việc hoàn thiện hồ sơ đăng ký sản phẩm Đông y, điều mà hiện nay HTX vẫn còn lúng túng. Chỉ cần có sự đồng hành và hỗ trợ, tôi tin rằng “lá thuốc Dao đỏ” sẽ vươn xa, bền vững trên thị trường.

Xin cảm ơn bà!

Từ một mô hình nhỏ, HTX Cộng đồng Dao đỏ Tả Phìn đã trở thành biểu tượng cho tinh thần dấn thân, sáng tạo của phụ nữ vùng cao. Hành trình của bà Tẩn Tả Mẩy không chỉ là câu chuyện khởi nghiệp, mà còn là hành trình giữ gìn văn hóa Dao đỏ, đưa tri thức bản địa hòa nhập với nhịp sống hiện đại, nơi mỗi nắm lá thuốc, mỗi bồn tắm dược liệu đều ẩn chứa niềm tự hào của một cộng đồng đang vươn lên.