Sản xuất nội địa tăng trưởng ấn tượng

Theo báo cáo mới nhất từ Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may trong 9 tháng đầu năm 2025 đạt khoảng 34,72 tỷ USD, tăng 7% so với cùng kỳ 2024.

Tháng 9/2025, xuất khẩu đạt 3,96 tỷ USD, giảm nhẹ 10,9% so với tháng 8 do chu kỳ đơn hàng điều chỉnh, nhưng tăng 13,2% so với tháng 9/2024, góp phần đưa lũy kế 9 tháng lên mức ấn tượng. Giá trị xuất khẩu quần áo may mặc chiếm phần lớn với khoảng 27,8 tỷ USD, trong khi vải, phụ liệu và vải kỹ thuật đạt 6,9 tỷ USD. 

Hàng dệt may Việt Nam hiện đã có mặt tại 138 quốc gia và vùng lãnh thổ, nhờ 16 hiệp định thương mại tự do (FTA) đang hiệu lực, dự kiến tăng lên 22 vào năm 2027. Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất, chiếm hơn 45% tổng kim ngạch, tiếp theo là EU, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Sản xuất trong nước cũng có bước tăng trưởng đáng kể. Theo báo cáo của Bộ Công Thương về tình hình sản xuất công nghiệp và thương mại tháng 9/2025, sản lượng quần áo mặc thường trong tháng 9 tăng 16,2% so với cùng kỳ năm trước, tính chung 9 tháng tăng 14,4%. Sản xuất nguyên liệu và vải dệt từ sợi tự nhiên trong tháng 9 tăng 7,0%, lũy kế 9 tháng tăng 9,0%. Trong khi đó, vải dệt từ sợi tổng hợp và sợi nhân tạo tăng 14,4% trong tháng 9, nhưng tính chung 9 tháng lại giảm 3,4% so với cùng kỳ năm trước. 

Nhiều doanh nghiệp đang nỗ lực củng cố vị trí tại các thị trường truyền thống và mở rộng sang các thị trường tiềm năng, đồng thời hoàn thiện hệ thống phân phối để giữ vững thị phần nội địa.

Hướng đi dài hạn cho phát triển bền vững

Dù đạt mức tăng trưởng tích cực, ngành dệt may Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Ngành đang phụ thuộc lớn vào nguyên liệu nhập khẩu, đặc biệt từ Trung Quốc, khiến chi phí sản xuất chịu tác động mạnh bởi biến động giá và rủi ro gián đoạn chuỗi cung ứng.

Chi phí lao động cũng liên tục tăng, nhất là sau việc sáp nhập một số tỉnh, khiến nhiều khu vực được nâng hạng từ vùng III-IV lên vùng I-II, kéo theo mức lương tối thiểu tăng 10 - 15%, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận doanh nghiệp.

Ngoài ra, doanh nghiệp phải đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe, từ ESG của EU đến quy định chống lạm dụng lao động của Mỹ, đòi hỏi đầu tư lớn vào chứng nhận, kiểm toán và quản lý chất lượng, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Nhu cầu vốn cho đầu tư công nghệ, tự động hóa và sản xuất xanh trong giai đoạn 2025 - 2030 có thể lên tới 5 - 7 tỷ USD, trong bối cảnh lãi suất cao và lạm phát toàn cầu. Chi phí logistics cũng tăng 20 - 30% cả trong nước và quốc tế, cộng thêm chính sách thuế đối ứng 20% từ Mỹ và cạnh tranh khốc liệt từ các thị trường như Bangladesh hay Ấn Độ, khiến doanh nghiệp phải cân nhắc kỹ giá xuất khẩu trong khi chi phí sản xuất vẫn gia tăng. 

Trước bối cảnh này, Hiệp hội Dệt may Việt Nam khuyến nghị doanh nghiệp tập trung hoàn thiện chuỗi cung ứng nội địa, đẩy mạnh tự động hóa, xây dựng thương hiệu riêng và mở rộng thị trường mới. Đồng thời, nhiều chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của một chiến lược tổng thể cho phát triển bền vững: đầu tư vào công nghệ xanh, sử dụng năng lượng tái tạo, cải tiến quy trình nhuộm và hoàn tất để tiết kiệm nước, giảm phát thải, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu khắt khe tại Mỹ và EU.

Cùng với đó, việc xây dựng các trung tâm dệt - nhuộm trong nước sẽ giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và tận dụng tối đa ưu đãi từ các FTA. Chuyển từ gia công (CMT) sang ODM/OBM, tức tự thiết kế và xây dựng thương hiệu, giúp tăng giá trị gia tăng, nâng tầm vị thế ngành trên thị trường quốc tế. 

Việc ứng dụng công nghệ, như blockchain để truy xuất nguồn gốc sản phẩm và hệ thống ERP nhằm tối ưu hóa quản lý sản xuất, là bước đi chiến lược, giúp doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về bền vững, trách nhiệm và minh bạch trong chuỗi cung ứng.

Ngành dệt may cũng cần tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, từ lao động kỹ thuật đến đội ngũ thiết kế, quản trị chuỗi cung ứng và thương mại quốc tế, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng thích ứng với thị trường quốc tế.

Chính sách hỗ trợ từ Nhà nước đóng vai trò then chốt. Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, nhấn mạnh doanh nghiệp rất cần tín dụng ưu đãi cho đầu tư công nghệ xanh, cùng các chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp phụ trợ. 

Một số chuyên gia đề xuất tăng cường ngoại giao kinh tế, đàm phán công nhận chứng chỉ xanh lẫn nhau, đồng thời xây dựng các cụm công nghiệp dệt - nhuộm tập trung, vừa đáp ứng nhu cầu nguyên liệu, vừa đảm bảo xử lý môi trường hiệu quả.

Với chiến lược đầu tư công nghệ xanh, tối ưu chuỗi cung ứng, phát triển nguồn nhân lực và mở rộng thị trường, ngành dệt Việt Nam sẽ không chỉ duy trì sức cạnh tranh mà còn khẳng định vị thế bền vững trên bản đồ dệt may thế giới.

Hàng dệt may Việt Nam hiện đã có mặt tại 138 quốc gia và vùng lãnh thổ, nhờ 16 hiệp định thương mại tự do (FTA) đang hiệu lực, dự kiến tăng lên 22 vào năm 2027. Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất, chiếm hơn 45% tổng kim ngạch, tiếp theo là EU, Nhật Bản và Hàn Quốc.