Giao thương và Pháp luật

Brazil, thành viên chủ chốt của Khối Thị trường chung Nam Mỹ (MERCOSUR – Mơ cô sua) với 300 triệu người tiêu dùng, tiếp tục khẳng định vị thế là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam tại khu vực Mỹ Latinh. Năm 2024, quốc gia này trở thành thị trường nhập khẩu cá tra lớn thứ ba của Việt Nam, sau Trung Quốc và Mỹ.

Theo Hải quan Việt Nam, 10 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu cá tra sang Brazil đạt 104 triệu USD, tăng 24% so với cùng kỳ. Riêng tháng 10/2024, con số này đạt hơn 15 triệu USD, tăng 15% so với tháng 10/2023. Đáng chú ý, Việt Nam là nguồn cung cá thịt trắng lớn nhất cho Brazil, chiếm 36% tổng giá trị nhập khẩu, với mã phile cá tra đông lạnh được ưa chuộng nhất, đạt 86 triệu USD, tăng 56%.

Năm nay, kỷ niệm 35 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, Việt Nam và Brazil đã nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược. Việc đàm phán Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – MERCOSUR đang được kỳ vọng sẽ tạo đột phá, giảm rào cản thuế quan, và mở rộng thị trường xuất khẩu cá tra sang khối kinh tế lớn thứ 5 thế giới, nơi Brazil là nền kinh tế lớn nhất với nhu cầu thủy sản ngày càng cao.

Giá cà phê nhân xô tuần qua tiếp tục tăng mạnh, đạt mức cao kỷ lục hơn 128.000 đồng/kg, vượt xa mức giá cùng kỳ các năm trước.

Ghi nhận ngày 30/11, khu vực Tây Nguyên tiếp tục tăng mạnh tại các địa phương. Mức giá cà phê trung bình hiện ở quanh mốc 131.000 đồng/kg

Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam, cho hay nguồn cung cà phê năm nay thấp do tình trạng chuyển đổi cây trồng của nông dân và sản lượng bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, khô hạn. Đồng thời, nguồn cung cà phê Brazil - quốc gia sản xuất lớn cũng giảm trong niên vụ tới, khiến giá cà phê quốc tế tăng, kéo theo giá trong nước cũng đi lên.

Việt Nam - nhà sản xuất robusta lớn nhất thế giới - tháng 10 vừa qua xuất khẩu mặt hàng này giảm 11,6% so với tháng trước và giảm hơn 11% so với cùng kỳ năm ngoái. Mưa lớn tại các vùng trồng cà phê đã gây chậm trễ thu hoạch, trong khi sản lượng robusta niên vụ 2023-2024 giảm 20%, mức giảm mạnh nhất trong 4 năm qua, đẩy giá robusta lên cao.

Cơn sốt giá cà phê được cho là bắt nguồn từ sự gia tăng thu mua mạnh mẽ của thị trường Trung Quốc. Gần đây, Luckin Coffee, một hãng cà phê lớn của Trung Quốc, đã ký thỏa thuận với các nhà cung cấp Brazil để mua 240.000 tấn cà phê mỗi năm trong giai đoạn từ 2025 đến 2029.​

Liên minh châu Âu (EU), hiện là một trong những thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, với tăng trưởng vượt bậc nhờ Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Sau 4 năm thực thi EVFTA, kim ngạch thương mại hai chiều tăng từ gần 49 tỷ USD lên gần 64 tỷ USD. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như công nghiệp, máy móc, nông sản, thủy sản đã tận dụng tốt ưu đãi thuế quan.

Ở chiều ngược lại, thông qua EVFTA, Việt Nam cũng đã đẩy mạnh nhập khẩu chủ yếu những nhóm hàng nguyên liệu để phục vụ sản xuất trong nước.

Tuy nhiên, hiện nay hàng hóa Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn từ chính sách xanh của EU, đặc biệt là Kế hoạch hành động kinh tế tuần hoàn (CEAP). Là một phần của Thỏa thuận Xanh châu Âu, CEAP đặt mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 với loạt quy định khắt khe áp dụng cho 7 lĩnh vực, gồm nhựa, dệt may, nông nghiệp và điện tử – các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Để đáp ứng các tiêu chuẩn này, doanh nghiệp Việt Nam buộc phải đầu tư nâng cấp công nghệ, cải thiện quy trình sản xuất, đồng thời đối mặt với chi phí tăng cao và cạnh tranh gay gắt. Dù vậy, nếu thích ứng tốt, doanh nghiệp không chỉ giữ vững thị phần tại EU mà còn nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế, đóng góp vào phát triển bền vững và khai thác tối đa lợi ích từ EVFTA.

Việt Nam đang khẳng định vị thế là nhà cung cấp trái cây lớn tại thị trường quốc tế, đặc biệt là Trung Quốc – quốc gia có nhu cầu tiêu thụ trái cây ngày càng tăng. Với lợi thế địa lý, Việt Nam dễ dàng cung cấp trái cây tươi ngon, chất lượng cao như sầu riêng, thanh long, nhãn, vải, góp phần đưa kim ngạch xuất khẩu rau quả năm 2024 dự báo đạt 4,5-5 tỷ USD, trong đó sầu riêng ước tính vượt mốc 3 tỷ USD.

Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt đối mặt nhiều thách thức như cạnh tranh gay gắt với các nước sản xuất lớn và đáp ứng tiêu chuẩn nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc từ phía Trung Quốc. Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cần nắm bắt thời vụ sản xuất của Trung Quốc, đầu tư vào công nghệ chế biến và xây dựng thương hiệu mạnh để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Đồng thời, việc đàm phán mở rộng danh mục xuất khẩu và áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP sẽ giúp trái cây Việt Nam không chỉ đáp ứng yêu cầu của thị trường mà còn nâng cao vị thế trên bản đồ xuất khẩu thế giới.

Việt Nam đang thu hoạch rộ cà phê nhưng sản lượng cung ứng ra thị trường quốc tế lại giảm mạnh kéo theo giá cà phê tăng cao.

Số liệu của Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam, trong 15 ngày đầu tháng 11, xuất khẩu cà phê của Việt Nam, nước sản xuất và xuất khẩu robusta lớn nhất thế giới chỉ đạt 20.933 tấn, tương đương kim ngạch 121,8 triệu USD, giảm 44,8% về lượng nhưng tăng 1,8% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.

Tính chung từ đầu năm đến ngày 15/11, Việt Nam đã xuất khẩu 1,17 triệu tấn cà phê với kim ngạch thu về 4,7 tỷ USD, giảm về lượng nhưng tăng về giá trị so với cùng kỳ. Trong đó, xuất khẩu robusta là chủ lực đạt 964.610 tấn, kim ngạch 3,48 tỷ USD.

Tháng 11 và tháng 12 hàng năm là thời gian cao điểm thu hoạch cà phê Việt Nam, nguồn cung cà phê Robusta lớn số 1 thế giới nhưng sản lượng cà phê xuất khẩu lại giảm mạnh là một điều rất lạ trên thị trường.

Tại thị trường nội địa sáng ngày 23/11, giá cà phê trong nước tiếp đà tăng so với phiên giao dịch trước, mức tăng khoảng 200 đồng/kg. Hiện, giá thu mua cà phê trung bình tại các tỉnh Tây Nguyên là 115.500 đồng/kg.